Της Ελένης Καρασαββίδου από το tvxs.gr
Όποιος έχει πάει στο γήπεδο μια οποιαδήποτε Κυριακή, όχι για να
αποδεχτεί αναγκαστικά αλλά για να γνωρίσει την πολυσχιδή αλλά κι ενιαία
στις βασικές εκφάνσεις της «λαϊκή κουλτούρα», διαπιστώνει ότι το
θρησκεύεσθαι είναι ζωτικό στον άνθρωπο. Ότι έχουμε ανάγκη να επενδύουμε
την ύπαρξή μας σε κάτι που μας περιλαμβάνει αλλά μας ξεπερνά. Σε κάτι
που εμείς εφευρίσκουμε, μεγαλώνουμε, στηρίζουμε. Και με την σειρά του,
λαϊκό γέννημα στ’ αλήθεια, μας επανεφευρίσκει, μας μεγαλώνει, μας
στηρίζει κι αυτό. «Ο πολιτισμός», άλλωστε, εκδηλώνεται στη μορφή του
παιχνιδιού», όπως σωστά επισήμανε ο Huizinga (Kline,1993,σελ.143).
Σε ένα θέμα που έχει ήδη ερευνηθεί από την ανθρωπολογική έρευνα των
πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα (Schwartzman, 1979, Bidney,1953), το
παιχνίδι γενικά (με την παγκοσμιότητα του ενστίκτου του) είχε ήδη
σχετιστεί με οντολογικές και κοινωνιολογικές ερωτήσεις.
Όπως η Frazer (1966, σελ.18) επισημαίνει η χρήση των παιχνιδιών ήταν και είναι πρωταρχικά πολιτιστική, αφού «αποτελούν αντικείμενα που περιέχουν μοναδικό συμβολικό περιεχόμενο και νόημα ανάλογο του εκάστοτε κοινωνικού πλαισίου». «Το παιχνίδι των ενηλίκων», αν κι άλλαζε συχνά μες τους αιώνες, διατήρησε πάντοτε ένα χαρακτηριστικό: «Απελευθέρωνε, προσωρινά, τους ενήλικες από τις κοινωνικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις» (Schwartzman, 1979). Αυτό έκανε τα παιγνίδια ν’ αποκτήσουν μια γοητεία περίεργη στα ενήλικα μυαλά, συνδέοντας τους παίκτες έστω και πρόσκαιρα με «τον χαμένο παράδεισο της παιδικής ηλικίας».
Όμως παρέμενε ένα φαινόμενο περιθωριακό την εποχή της εκβιομηχάνισης, ώσπου ο ύστερος 19ος κι ο 20ος αιώνας έδωσαν σε κάποια ομαδικά παιχνίδια μια «υπόληψη». Αφού μέσω αυτών το αστικό κράτος -επενδύοντας στην υπακοή και στην πειθαρχία του «παιδιού του έθνους» - (Prout, A. And James, A. ed., 1990) μπορούσε να επιβάλλει -κάτω από την ιδεολογία του τακτικού παιδιού και του «sportsman»- μια ομοιόμορφη παιδική ηλικία, κυνηγημένη από το (ψευδο)πατριωτικό ιδεώδες, την υπακοή στους κανόνες και το «ομαδικό» πνεύμα (Somerville,1982,σελ.196, Sutton Smith,1986).
Αυτό συνέβαλλε στη, σταδιακή, «κοινωνική» αποδοχή του (παράνομου και κυνηγημένου τον Μεσαίωνα ως παιχνίδι μαγισσών) ποδοσφαίρου. Το κοινό που το παρακολουθούσε, σιγά-σιγά, απλώθηκε κι από παιχνίδι των σκληρών απόκληρων έγινε διαταξικό, χωρώντας, δηλαδή, ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης, όπως έδειξε η οικονομική διαβάθμιση των εισιτηρίων που δημιουργήθηκε. Κι όπως η αγορά μεγεθυνόταν στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και το ίδιο το ποδόσφαιρο άρχισε να ξεδιπλώνει τις, τρομακτικές, εμπορικές του δυνατότητες, η πορεία, κλείνοντας στρεψόδικα τον ιστορικό κύκλο, άρχισε ν’ αποκαλύπτεται αντίστροφη.
Γιατί όχι μόνο «υιοθετήθηκαν» από τους επαγγελματίες πια λειτουργούς του σύνθετες μέθοδοι προώθησης και διαχείρισης του, άμεσα συνδεδεμένες με πολιτικές επιλογές και (αντίρροπες ή ομόρροπες ανάλογα τις κοινωνικές δυναμικές της εποχής και του τόπου) δυνάμεις αλλά και η επιλογή ήταν να ισοφαριστούν όλα αυτά τα «έξοδα» στοχεύοντας πια στα μεσοαστικά και υψηλά εισοδήματα που το πολεμούσαν κάποτε. Στοχεύοντας επίσης, σε έναν όλο και πιο μιντιοκρατούμενο κόσμο, και σε παθητικοποιημένους, άρα κι ελεγχόμενους στις κοινωνικές εκρήξεις τους, θεατές του "τηλεκοντρόλ", απομακρύνοντας τις λαϊκές μάζες που το είχαν στηρίξει όταν η επιβίωσή του δεν ήταν και τόσο δεδομένη...
Σήμερα το ποδόσφαιρο παίζει ξανά έναν εξίσου εμβληματικό ρόλο. Από την εποχή του Φράνκο μέχρι τα γήπεδα της Λατινικής Αμερικής, κι από τους 11 ιππότες με τα μαύρα που εθεάθησαν ταυτόχρονα στα Ευρωπαϊκά γήπεδα τέλος Οκτώβρη, παίζοντας με τον μύθο της Αποκάλυψης, μέχρι τις αέρινες μαύρες φιγούρες– φαντάσματα που εθεάθησαν 7 μήνες μετά σε γήπεδα του κόσμου (κάποιος… μας κάνει πλάκα!) το ποδόσφαιρο μπαίνει αργά σε ένα παιχνίδι είτε διαφημιστικού είτε ψυχολογικού ελέγχου, καθώς έτσι κι αλλιώς η εξουσία πολιτεύεται διαχειριζόμενη όπως πάντοτε τον φόβο και την ανάγκη (για ένα προϊόν στην παγκοσμιοποιημένη αγορά ως παγκόσμιο χιτ ή για έναν παγκόσμιο σωτήρα με… μεταφυσική προβιά για να τσιμπούν οι θρησκόληπτοι βεβαίως!)
Στην δε Ελλάδα μετεμφυλιακά (κάτι που κορυφώθηκε την επταετία και στον ελληνικό Νότο και στον ελληνικό Βορρά) το ελληνικό κράτος και το κεφάλαιο, εφοπλιστικό ή Κολωνακιώτικο ή περιφερειακό, μεγέθυναν κάποιες ομάδες ως λαϊκές και κατασπάραξαν άλλες, για να ποδηγετήσουν τις λαϊκές δυναμικές μακριά από τους γεμάτους θυμό και οργή δρόμους. Για να ορίσουμε το κεφάλαιο «ελληνιστί» αρκεί να θυμίσουμε πως ήταν η εποχή που τα φαγωμένα δις του σχεδίου Μάρσαλ «από τις 100 οικογένειες που κυβερνούν την Ελλάδα», σύμφωνα με την περίφημη απόκριση του Πιουριφόι στο Αμερικάνικο κογκρέσο στα μέσα της δεκαετίας του 50, έκαναν τους Αμερικανούς «χρηματοδότες» να απορούν -το αμαρτωλό 50, όχι το λαϊκότερο «αμαρτωλό» 80 που επιλεκτικά θυμούνται οι επίγονοι… έτσι;- πως μια χώρα με ξαφνικούς «βιομήχανους» δεν είχε βιομηχανία… Όμως έτσι και τώρα το ποδόσφαιρο ενδέχεται να μετατραπεί κάτω από τα μάτια μας σε Δούρειο Ίππο πολιτικής άλωσης. Η Γαλάζια Στρατιά του Παναγιώταρου, στο κενό που η ελιτίστικη νοοτροπία της αριστεράς (και της ελιτίστικης δεξιάς) είχε αφήσει στον έρημο από την παρουσία της χώρο, έλεγξε μεγάλο μέρος της νεολαίας και προσέφερε την πρώτη μαζική νεολαιίστικη «μαγιά» στην Χρυσή Αυγή.
Σήμερα που από τις αποκαλύψεις η Γαλάζια Στρατιά δεν μπορεί να λειτουργεί ως είχε, έσπασε σε κομμάτια αλλά δεν διαλύθηκε. Κρύφτηκε σε μεγάλες θύρες και ιδίως σε μεγάλα λιμάνια. Ταΐζοντας λούμπεν προλετάριους που για ένα 20ρικο στρέφονται ενάντια στην τάξη τους αφού τους λείπει η παιδεία και άρα η πολιτική συνείδηση, άτομα που για ένα 20ρικο κάνουν πόρτα, «νταβατζώνουν» (…) ή και σφάζουν (…) η επιχειρηματική νύχτα σκοπεύει «κάτω από τα πόδια μας» να επεκτείνει κυριολεκτικά τις δουλειές της και την ημέρα.
Ο Μπερλουσκονισμός θα αποδειχθεί νηπιαγωγείο, για να μην πω χρησιμοποιώντας την «πασέ» ποδοσφαιρική ορολογία πως θα αποδειχθεί Γ εθνική. Σε ένα σκηνικό στο οποίο εμπλέκεται ακόμη και το αν θα γίνουν (ή μάλλον δεν θα γίνουν..) Ρωσικές επενδύσεις στην Ελλάδα (…) η επιστροφή της στρατιάς (του ιδιωτικού στρατού μεγαλοϊδιωτών…) σχεδιάζεται σε δυο πόλεις κλειδιά. Στον Πειραιά και στον Βόλο. Κι από εκεί, χρησιμοποιώντας ως εφαλτήριο την Τοπική Αυτοδιοίκηση, και απέναντι πολιτικούς που θαμπώνονται εύκολα από ένα 20.000 κι ένα κορμί μοντέλας, θα ανοίξουν εάν κι εφόσον χρειαστεί, πλώρη για μεγαλύτερα πράγματα.
Οι δυο περιπτώσεις αποκαλύπτουν την πασιφανή πολιτική μας ένδεια. Εάν στον Πειραιά (την με διαφορά πιο μαύρη ελληνική πόλη στην εποχή μας) η τραγική μοίρα έφερε την δημοκρατία (τρομάρα της!) να την υπερασπίζεται κατ’ ανάγκην ο με ακροδεξιές καταβολές αλλά όχι ναζιστικές επιλογές Μιχαλολιάκος, στον Βόλο αντίπαλος ήταν ο Σκοτινιώτης, ο «προοδευτικός» αριστερός του παλαιού ΣΥΝ (τι μπήκε μέσα όταν η αριστερά ήτο της μοδός!) μετοικήσας στο νεοΠΑΣΟΚ που η τοπική κοινωνία (αληθινά δεν ξέρω!) λέει μετ’ επιτάσεως πως έφαγε τα άντερα του σε κοινοτικά προγράμματα σηματοδότησης του Πηλίου χαράσσοντας μονοπάτια που… οδηγούν σε γκρεμούς! Άρα στο μαύρο του ναζισμού (και μάλιστα του χυδαίου νεοελληνικού ναζισμού, ακόμη κι εδώ νύχτα κι αεριτζήδες, οι… πειθαρχημένοι Γερμανοί.. θα έφριτταν!) αντιπαραβάλλεται το σάπιο της «δημοκρατίας»…
Η εμφανής μη δημοτικότητα αυτής της σύνθετης αλήθειας στους ίδιους τους αναγνώστες-πολίτες που ευελπιστούν να διαβάζουν άρθρα στα οποία όλοι της ομάδας τους είναι καλοί και όλοι οι απέναντι κακοί, μαρτυρούν τον γλοιώδη τρόπο με τον οποίον πεθαίνει βασανιστικά (αν δεν βρεθούν γιατροί να την ανατάξουνε) και με σικέ ιατρικά ανακοινωθέντα στα οποία όλα βαίνουν καλώς η 3η ελληνική δημοκρατία (με μικρά και τα δυο).
Ενδεικτικό του τεράστιου πολιτικού προβλήματος της χώρας είναι πως ο… Τζήμερος (άρα αναμενόμενο) σε κεντρική εκπομπή σε εποχή όπου οι δίχως βιομηχανία βιομήχανοι εξελίχθηκαν σε μιντιάρχες και η Χρυσή Αυγή καιροφυλακτεί για να μαζεύει τις αηδίες των άλλων -και όχι γενικά των άλλων αλλά όσων της κλείνουν το μάτι…- επιχειρηματολογούσε Δευτέρα βράδυ για το ότι το… ΚΚΕ αποφάσισε στο συνέδριο του εμφύλιο! Eπειδή μιλά για το δικό του πρόταγμα της λαϊκής δημοκρατίας… (Είναι αναλογικά σα να γράφω πως η ΝΔ επειδή μιλά για το δικό της πρόταγμα της αστικής δημοκρατίας διεξάγει εμφύλιο εναντίον του ελληνικού λαού! Πόσο ΗΛΙΘΙΑ μπορώ να είμαι; ΕΙΜΑΙ ρε Τζήμερε! Αλλά όχι τόσο…)
Στην πιο τραγική της μετά από πολλές δεκαετίες ώρα η χώρα αυτή έχει τέτοιας ποιότητας πολιτικό προσωπικό να διαχειρίζεται τις τύχες της. Καλό κουράγιο!
Εκ των πραγμάτων, ο λαός (τόσο σύνθετη έννοια κι αυτή αλλά δεν είναι της ώρας) πρέπει στον βαθμό που του αναλογεί να πάρει την κατάσταση στους ώμους του. Το λαϊκό κίνημα της αριστεράς (καμιά σχέση με «Σκοτινιώτηδες» αν και με τα δικά του το κίνημα συν και μείον) βρίσκεται απέναντι στο απίστευτο για την ματωμένη ιστορία του τόπου και το ζορισμένο του παρόν τρίστρατο Μιχαλολιάκου από τη μια και Μώραλη ή αποχής από την άλλη.
Στην συνθετότητα του παζλ συμβάλει και το ποιον του Μιχαλολιάκου (που αν δεν ήταν… καταγεγραμμένος κομματικά θα τους βόλευε μια χαρά!) αλλά και το ποιον της σημερινής ΝΔ. Ξάδερφος του προέδρου της ΧΑ, με δηλώσεις εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εναντίον των ζώων και των φιλόζωων κλπ, εκπρόσωπος όχι της –μεταπολιτευτικής- Καραμανλικής με άλλα λόγια δεξιάς -με την οποία έστω κι επιφανειακά είχες κοινό τόπο τα ανθρώπινα δικαιώματα- ο Μιχαλολιάκος, με σαφή ακροδεξιά στροφή η ηγετική ομάδα της ΝΔ. Δεν είναι καθόλου άνευ σημασίας ότι ο Κεδίκογλου, εκπρόσωπος της συγκυβέρνησης κράτησε ουσιαστικά ίσες αποστάσεις την Τρίτη από Μιχαλολιάκο (που μαζεύτηκε, «κασέτες» ή «δώσε Δήμο πάρε θέση στην κεντρικότερη σκηνή» τι δεν καταλαβαίνεις;) και Μώραλη, με την απίστευτη στην κουτοπονηριά και στην επικινδυνότητά της ατάκα «δεν τίθεται θέμα κομματικής πειθαρχίας όσον αφορά την ψήφο στον Πειραιά, αφού δεν έχουμε κομματικό υποψήφιο απέναντι». Ούτε το ότι ενώ η αριστερά εκδηλώνει ανησυχία για το φαινόμενο Μώραλη, η δεξιά και η… «κεντροαριστερά» (η ποια;! καλό! αλλά το άλλο με τον Τοτό καλύτερο!) δεν μιλά για τον Βόλο όπου απέναντι στον Μπέο υπάρχει εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ… Λογικό τελικά! όσο δικάσαν τους δοσίλογους το 45, τόσο… υπερασπίζονται την δημοκρατική νομιμότητα σήμερα…
Πάντοτε όταν ο πλούτος κινδυνεύει να αναδιανεμηθεί (έστω και θεωρητικά) ή σημαντικό μέρος του να χαθεί (βλέπε δημόσιο πλούτο μιας χώρας) όλο –σχεδόν, υπάρχουν και Δεσποτόπουλοι..- το αστικό τόξο (λιγότερο και περισσότερο «ευαίσθητο») συσπειρώνεται, αλλά συσπειρώνεται ως Πόντιος Πιλάτος, αφήνοντας στο ναζισμό να κάνει την βρώμικη δουλειά…
Και η αριστερά τι (να) κάνει;
Ζούμε σε μια χώρα που έχει παράδοση στις πολιτικές «πλάκες» και συχνά οι «πλάκες» αυτές οδηγούν σε τραγικά αποτελέσματα. Σε μια από αυτές το 60 πχ ψήφισαν και τα δέντρα. Τώρα ψηφίζουν και οι φουσκωτοί. Αν είναι έστω και στο 50% αλήθεια πως υπήρχαν μαζικές μεταδημοτεύσεις από τη Νίκαια, κι αν είναι αήθεια τα μισά που είδε ο Δρίτσας (κι ο Μιχαλολιάκος) για μηχανοκίνητες και προφανώς ανενόχλητες στρατιές ακόμη και την Κυριακή, αν δείτε ξαφνικές (…) συμπαθούσες απόψεις πολιτικών και πολιτευτών για τον Μώραλη και πέρα από τη ΝΔ, τότε έχουμε θεσμικό πρόβλημα που ξεπερνάει την άκρα επικίνδυνη γραφικότητα μιας πόλης και μιας ομάδας. Κάτι τέτοιο δεν οργανώνεται χωρίς την βοήθεια του κράτους.
Κι ας μην είναι ένα πράγμα ούτε το κράτος, κι ας υπάρχουν κι εκεί αντιθέσεις που πρέπει να εκμεταλλευτεί ο αντιφασισμός…Οπότε σε μια χώρα η (συγ)κυβέρνηση της οποίας (αλλά και η περιστασιακή βέβαια συνοδοιπόρος του Δικτύου 21 κάποτε Κανέλλη…) ταύτισε τον ΣΥΡΙΖΑ με την ΧΑ, σε μια χώρα που οι ακροδεξιοί θύλακες σε θέσεις κλειδιά εντός της ΝΔ μπορεί να αποκαλύπτουν την στροφή που κρατά ως χρήσιμη εναλλακτική η ηγεσία της, (παρόλο που στο εξελισσόμενο σκάκι εντυπώσεων και δυναμικών δεν επιτρέπεται να μας κάνει να ταυτίζουμε την σύνολη ΝΔ με την ΧΑ, κι αυτό λάθος και ΕΓΙΝΕ εξ αριστερών με αφορμή τον Μπαλτάκο…) σε αυτήν την χώρα οι… συριζαίοι κατά βάση ψηφοφόροι του Δρίτσα (όπως και οι ψηφοφόροι του Σκοτινιώτη στον Βόλο αλλά αυτοί έχουν τον επιλεκτικά ευαίσθητο… Βαγγέλα ως… οδηγό) είναι το κλειδί.
Σε πρώτο πλάνο η πιο βολική για το σύστημα αντίθεση: Από τη μια ένας πολιτικός όπως ο Μιχαλολιάκος. Από την άλλη ο χρηματοδότης της ΧΑ πρόεδρος της «μεγάλης» ΠΑΕ, οι βλαμμένοι οπαδοί με τον Οργουελικά ελεγχόμενο εγκέφαλο, οι μπράβοι της νεοναζιστικής νύχτας.. Σενάριο από ένα εφιαλτικό μέλλον και συμβαίνει ήδη με τον Πειραιά προπομπό του σκότους! Κι από πίσω το φάντασμα της αποχής του τι Πλαστήρας τι Παπάγος… Έχει η αριστερά τα αντανακλαστικά και την οξύνοια να τα αντιμετωπίσει; Γιατί, σάμπως τα ’χει η δεξιά; Έρμη Ελλάδα…
Σε αυτήν την συγκυρία εάν δεν υπήρχε η αριστερά (η αριστερά που θέλει να παρέμβει οργανωμένα, κι ας βρεθούν πιθανόν άτομα της να «μωραλίσουν», πως λέμε Καβαφικά να «μηδίσουν», στο μέλλον) θα έπρεπε να την εφεύρουμε. Να μην μένουμε στα όποια λάθη της την ίδια ώρα που δικαιολογούμε τα απίστευτα, μα «ανεντόπιστα» από την μιντιακή δημοκρατία λάθη (μα δεν είναι λάθη..) των κυβερνώντων. Να την υποστηρίξουμε κριτικά (πριν και μετά) αλλά σταθερά.
Βέβαια, η επιλογή που ο αντίπαλος περιμένει αφού σε έχει ζυγίσει ως εξαιρετικά προβλέψιμο είναι το τι Πλαστήρας τι Παπάγος. Ο αιφνιδιασμός (που μπορεί να καθυστερήσει κάπως τον αντίπαλο αφού μόνο ευρύτερες αλλαγές, όπως μια κυβέρνηση της αριστεράς, μπορεί να τον σταματήσει) είναι να ψηφίσεις μαζικά Μιχαλολιάκο, (όχι να το παραδεχτείς δημόσια φυσικά, δεν παίζεται έτσι το παιχνίδι). Και να το κάνεις την ώρα που το πιθανότερο αυτοί θα «παίζουν» μέσω της αποχής τον Μπέο, σπάζοντας πρόσκαιρα αλλά εμβληματικά το δίδυμο (που ενδέχεται να γίνει τρίδυμο εάν φύγει ο «Ρώσος επενδυτής» από τον ΠΑΟΚ με αυξανόμενη τάση και σε άλλες ομάδες, δέστε ήδη το κρυφό πόκερ στη Νέα Φιλαδέλφεια πέριξ του γηπέδου, για να καταλάβουμε την πολιτική δύναμη του ποδοσφαίρου, την οποία «αγνοούν» αριστεροί).
Τώρα λοιπόν, (αν και σε συνδυασμό με το μέχρι τούδε ιστορικό δεδομένο πως όταν έρθει η ώρα ο φασισμός θα αντιμετωπιστεί κύρια στους δρόμους), ήρθε η ώρα των τολμηρών τοπικοαυτοδιοικητικών κινήσεων, όχι αληθινών επιλογών (έχει διαφορά). Αφού όποιος/α δεν βλέπει τον μεγάλο ορίζοντα και δεν αρπάζει το πρόστυχο παρόν απ’ τον γιακά για να παίξει σκάκι, όποιος ή όποια τέτοιες ώρες φοβάται μην «του την πουν» ή «μην του την πέσουν» (ανθρώπινο είναι αφού «καταγραφόμαστε» ως εχθροί τους ή δικοί τους στην δική τους χώρα του ασπρόμαυρου…), όποιος ή όποια δεν δέχεται να «λερώσει» την ιδεολογική του/της «καθαρότητα» (…) για να υπερασπιστεί σημαντικότερα πράγματα για το «κοινό καλό», τότε πέφτει και κοιμάται. Ή μάλλον αφήνει τους ναζί να τον κοιμίσουνε…. Αλλά δεν μπήκαμε για να κοιμηθούμε οι περισσότεροι/ες στην αριστερά…. Σωστά;
Όπως η Frazer (1966, σελ.18) επισημαίνει η χρήση των παιχνιδιών ήταν και είναι πρωταρχικά πολιτιστική, αφού «αποτελούν αντικείμενα που περιέχουν μοναδικό συμβολικό περιεχόμενο και νόημα ανάλογο του εκάστοτε κοινωνικού πλαισίου». «Το παιχνίδι των ενηλίκων», αν κι άλλαζε συχνά μες τους αιώνες, διατήρησε πάντοτε ένα χαρακτηριστικό: «Απελευθέρωνε, προσωρινά, τους ενήλικες από τις κοινωνικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις» (Schwartzman, 1979). Αυτό έκανε τα παιγνίδια ν’ αποκτήσουν μια γοητεία περίεργη στα ενήλικα μυαλά, συνδέοντας τους παίκτες έστω και πρόσκαιρα με «τον χαμένο παράδεισο της παιδικής ηλικίας».
Όμως παρέμενε ένα φαινόμενο περιθωριακό την εποχή της εκβιομηχάνισης, ώσπου ο ύστερος 19ος κι ο 20ος αιώνας έδωσαν σε κάποια ομαδικά παιχνίδια μια «υπόληψη». Αφού μέσω αυτών το αστικό κράτος -επενδύοντας στην υπακοή και στην πειθαρχία του «παιδιού του έθνους» - (Prout, A. And James, A. ed., 1990) μπορούσε να επιβάλλει -κάτω από την ιδεολογία του τακτικού παιδιού και του «sportsman»- μια ομοιόμορφη παιδική ηλικία, κυνηγημένη από το (ψευδο)πατριωτικό ιδεώδες, την υπακοή στους κανόνες και το «ομαδικό» πνεύμα (Somerville,1982,σελ.196, Sutton Smith,1986).
Αυτό συνέβαλλε στη, σταδιακή, «κοινωνική» αποδοχή του (παράνομου και κυνηγημένου τον Μεσαίωνα ως παιχνίδι μαγισσών) ποδοσφαίρου. Το κοινό που το παρακολουθούσε, σιγά-σιγά, απλώθηκε κι από παιχνίδι των σκληρών απόκληρων έγινε διαταξικό, χωρώντας, δηλαδή, ανθρώπους κάθε κοινωνικής τάξης, όπως έδειξε η οικονομική διαβάθμιση των εισιτηρίων που δημιουργήθηκε. Κι όπως η αγορά μεγεθυνόταν στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και το ίδιο το ποδόσφαιρο άρχισε να ξεδιπλώνει τις, τρομακτικές, εμπορικές του δυνατότητες, η πορεία, κλείνοντας στρεψόδικα τον ιστορικό κύκλο, άρχισε ν’ αποκαλύπτεται αντίστροφη.
Γιατί όχι μόνο «υιοθετήθηκαν» από τους επαγγελματίες πια λειτουργούς του σύνθετες μέθοδοι προώθησης και διαχείρισης του, άμεσα συνδεδεμένες με πολιτικές επιλογές και (αντίρροπες ή ομόρροπες ανάλογα τις κοινωνικές δυναμικές της εποχής και του τόπου) δυνάμεις αλλά και η επιλογή ήταν να ισοφαριστούν όλα αυτά τα «έξοδα» στοχεύοντας πια στα μεσοαστικά και υψηλά εισοδήματα που το πολεμούσαν κάποτε. Στοχεύοντας επίσης, σε έναν όλο και πιο μιντιοκρατούμενο κόσμο, και σε παθητικοποιημένους, άρα κι ελεγχόμενους στις κοινωνικές εκρήξεις τους, θεατές του "τηλεκοντρόλ", απομακρύνοντας τις λαϊκές μάζες που το είχαν στηρίξει όταν η επιβίωσή του δεν ήταν και τόσο δεδομένη...
Σήμερα το ποδόσφαιρο παίζει ξανά έναν εξίσου εμβληματικό ρόλο. Από την εποχή του Φράνκο μέχρι τα γήπεδα της Λατινικής Αμερικής, κι από τους 11 ιππότες με τα μαύρα που εθεάθησαν ταυτόχρονα στα Ευρωπαϊκά γήπεδα τέλος Οκτώβρη, παίζοντας με τον μύθο της Αποκάλυψης, μέχρι τις αέρινες μαύρες φιγούρες– φαντάσματα που εθεάθησαν 7 μήνες μετά σε γήπεδα του κόσμου (κάποιος… μας κάνει πλάκα!) το ποδόσφαιρο μπαίνει αργά σε ένα παιχνίδι είτε διαφημιστικού είτε ψυχολογικού ελέγχου, καθώς έτσι κι αλλιώς η εξουσία πολιτεύεται διαχειριζόμενη όπως πάντοτε τον φόβο και την ανάγκη (για ένα προϊόν στην παγκοσμιοποιημένη αγορά ως παγκόσμιο χιτ ή για έναν παγκόσμιο σωτήρα με… μεταφυσική προβιά για να τσιμπούν οι θρησκόληπτοι βεβαίως!)
Στην δε Ελλάδα μετεμφυλιακά (κάτι που κορυφώθηκε την επταετία και στον ελληνικό Νότο και στον ελληνικό Βορρά) το ελληνικό κράτος και το κεφάλαιο, εφοπλιστικό ή Κολωνακιώτικο ή περιφερειακό, μεγέθυναν κάποιες ομάδες ως λαϊκές και κατασπάραξαν άλλες, για να ποδηγετήσουν τις λαϊκές δυναμικές μακριά από τους γεμάτους θυμό και οργή δρόμους. Για να ορίσουμε το κεφάλαιο «ελληνιστί» αρκεί να θυμίσουμε πως ήταν η εποχή που τα φαγωμένα δις του σχεδίου Μάρσαλ «από τις 100 οικογένειες που κυβερνούν την Ελλάδα», σύμφωνα με την περίφημη απόκριση του Πιουριφόι στο Αμερικάνικο κογκρέσο στα μέσα της δεκαετίας του 50, έκαναν τους Αμερικανούς «χρηματοδότες» να απορούν -το αμαρτωλό 50, όχι το λαϊκότερο «αμαρτωλό» 80 που επιλεκτικά θυμούνται οι επίγονοι… έτσι;- πως μια χώρα με ξαφνικούς «βιομήχανους» δεν είχε βιομηχανία… Όμως έτσι και τώρα το ποδόσφαιρο ενδέχεται να μετατραπεί κάτω από τα μάτια μας σε Δούρειο Ίππο πολιτικής άλωσης. Η Γαλάζια Στρατιά του Παναγιώταρου, στο κενό που η ελιτίστικη νοοτροπία της αριστεράς (και της ελιτίστικης δεξιάς) είχε αφήσει στον έρημο από την παρουσία της χώρο, έλεγξε μεγάλο μέρος της νεολαίας και προσέφερε την πρώτη μαζική νεολαιίστικη «μαγιά» στην Χρυσή Αυγή.
Σήμερα που από τις αποκαλύψεις η Γαλάζια Στρατιά δεν μπορεί να λειτουργεί ως είχε, έσπασε σε κομμάτια αλλά δεν διαλύθηκε. Κρύφτηκε σε μεγάλες θύρες και ιδίως σε μεγάλα λιμάνια. Ταΐζοντας λούμπεν προλετάριους που για ένα 20ρικο στρέφονται ενάντια στην τάξη τους αφού τους λείπει η παιδεία και άρα η πολιτική συνείδηση, άτομα που για ένα 20ρικο κάνουν πόρτα, «νταβατζώνουν» (…) ή και σφάζουν (…) η επιχειρηματική νύχτα σκοπεύει «κάτω από τα πόδια μας» να επεκτείνει κυριολεκτικά τις δουλειές της και την ημέρα.
Ο Μπερλουσκονισμός θα αποδειχθεί νηπιαγωγείο, για να μην πω χρησιμοποιώντας την «πασέ» ποδοσφαιρική ορολογία πως θα αποδειχθεί Γ εθνική. Σε ένα σκηνικό στο οποίο εμπλέκεται ακόμη και το αν θα γίνουν (ή μάλλον δεν θα γίνουν..) Ρωσικές επενδύσεις στην Ελλάδα (…) η επιστροφή της στρατιάς (του ιδιωτικού στρατού μεγαλοϊδιωτών…) σχεδιάζεται σε δυο πόλεις κλειδιά. Στον Πειραιά και στον Βόλο. Κι από εκεί, χρησιμοποιώντας ως εφαλτήριο την Τοπική Αυτοδιοίκηση, και απέναντι πολιτικούς που θαμπώνονται εύκολα από ένα 20.000 κι ένα κορμί μοντέλας, θα ανοίξουν εάν κι εφόσον χρειαστεί, πλώρη για μεγαλύτερα πράγματα.
Οι δυο περιπτώσεις αποκαλύπτουν την πασιφανή πολιτική μας ένδεια. Εάν στον Πειραιά (την με διαφορά πιο μαύρη ελληνική πόλη στην εποχή μας) η τραγική μοίρα έφερε την δημοκρατία (τρομάρα της!) να την υπερασπίζεται κατ’ ανάγκην ο με ακροδεξιές καταβολές αλλά όχι ναζιστικές επιλογές Μιχαλολιάκος, στον Βόλο αντίπαλος ήταν ο Σκοτινιώτης, ο «προοδευτικός» αριστερός του παλαιού ΣΥΝ (τι μπήκε μέσα όταν η αριστερά ήτο της μοδός!) μετοικήσας στο νεοΠΑΣΟΚ που η τοπική κοινωνία (αληθινά δεν ξέρω!) λέει μετ’ επιτάσεως πως έφαγε τα άντερα του σε κοινοτικά προγράμματα σηματοδότησης του Πηλίου χαράσσοντας μονοπάτια που… οδηγούν σε γκρεμούς! Άρα στο μαύρο του ναζισμού (και μάλιστα του χυδαίου νεοελληνικού ναζισμού, ακόμη κι εδώ νύχτα κι αεριτζήδες, οι… πειθαρχημένοι Γερμανοί.. θα έφριτταν!) αντιπαραβάλλεται το σάπιο της «δημοκρατίας»…
Η εμφανής μη δημοτικότητα αυτής της σύνθετης αλήθειας στους ίδιους τους αναγνώστες-πολίτες που ευελπιστούν να διαβάζουν άρθρα στα οποία όλοι της ομάδας τους είναι καλοί και όλοι οι απέναντι κακοί, μαρτυρούν τον γλοιώδη τρόπο με τον οποίον πεθαίνει βασανιστικά (αν δεν βρεθούν γιατροί να την ανατάξουνε) και με σικέ ιατρικά ανακοινωθέντα στα οποία όλα βαίνουν καλώς η 3η ελληνική δημοκρατία (με μικρά και τα δυο).
Ενδεικτικό του τεράστιου πολιτικού προβλήματος της χώρας είναι πως ο… Τζήμερος (άρα αναμενόμενο) σε κεντρική εκπομπή σε εποχή όπου οι δίχως βιομηχανία βιομήχανοι εξελίχθηκαν σε μιντιάρχες και η Χρυσή Αυγή καιροφυλακτεί για να μαζεύει τις αηδίες των άλλων -και όχι γενικά των άλλων αλλά όσων της κλείνουν το μάτι…- επιχειρηματολογούσε Δευτέρα βράδυ για το ότι το… ΚΚΕ αποφάσισε στο συνέδριο του εμφύλιο! Eπειδή μιλά για το δικό του πρόταγμα της λαϊκής δημοκρατίας… (Είναι αναλογικά σα να γράφω πως η ΝΔ επειδή μιλά για το δικό της πρόταγμα της αστικής δημοκρατίας διεξάγει εμφύλιο εναντίον του ελληνικού λαού! Πόσο ΗΛΙΘΙΑ μπορώ να είμαι; ΕΙΜΑΙ ρε Τζήμερε! Αλλά όχι τόσο…)
Στην πιο τραγική της μετά από πολλές δεκαετίες ώρα η χώρα αυτή έχει τέτοιας ποιότητας πολιτικό προσωπικό να διαχειρίζεται τις τύχες της. Καλό κουράγιο!
Εκ των πραγμάτων, ο λαός (τόσο σύνθετη έννοια κι αυτή αλλά δεν είναι της ώρας) πρέπει στον βαθμό που του αναλογεί να πάρει την κατάσταση στους ώμους του. Το λαϊκό κίνημα της αριστεράς (καμιά σχέση με «Σκοτινιώτηδες» αν και με τα δικά του το κίνημα συν και μείον) βρίσκεται απέναντι στο απίστευτο για την ματωμένη ιστορία του τόπου και το ζορισμένο του παρόν τρίστρατο Μιχαλολιάκου από τη μια και Μώραλη ή αποχής από την άλλη.
Στην συνθετότητα του παζλ συμβάλει και το ποιον του Μιχαλολιάκου (που αν δεν ήταν… καταγεγραμμένος κομματικά θα τους βόλευε μια χαρά!) αλλά και το ποιον της σημερινής ΝΔ. Ξάδερφος του προέδρου της ΧΑ, με δηλώσεις εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εναντίον των ζώων και των φιλόζωων κλπ, εκπρόσωπος όχι της –μεταπολιτευτικής- Καραμανλικής με άλλα λόγια δεξιάς -με την οποία έστω κι επιφανειακά είχες κοινό τόπο τα ανθρώπινα δικαιώματα- ο Μιχαλολιάκος, με σαφή ακροδεξιά στροφή η ηγετική ομάδα της ΝΔ. Δεν είναι καθόλου άνευ σημασίας ότι ο Κεδίκογλου, εκπρόσωπος της συγκυβέρνησης κράτησε ουσιαστικά ίσες αποστάσεις την Τρίτη από Μιχαλολιάκο (που μαζεύτηκε, «κασέτες» ή «δώσε Δήμο πάρε θέση στην κεντρικότερη σκηνή» τι δεν καταλαβαίνεις;) και Μώραλη, με την απίστευτη στην κουτοπονηριά και στην επικινδυνότητά της ατάκα «δεν τίθεται θέμα κομματικής πειθαρχίας όσον αφορά την ψήφο στον Πειραιά, αφού δεν έχουμε κομματικό υποψήφιο απέναντι». Ούτε το ότι ενώ η αριστερά εκδηλώνει ανησυχία για το φαινόμενο Μώραλη, η δεξιά και η… «κεντροαριστερά» (η ποια;! καλό! αλλά το άλλο με τον Τοτό καλύτερο!) δεν μιλά για τον Βόλο όπου απέναντι στον Μπέο υπάρχει εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ… Λογικό τελικά! όσο δικάσαν τους δοσίλογους το 45, τόσο… υπερασπίζονται την δημοκρατική νομιμότητα σήμερα…
Πάντοτε όταν ο πλούτος κινδυνεύει να αναδιανεμηθεί (έστω και θεωρητικά) ή σημαντικό μέρος του να χαθεί (βλέπε δημόσιο πλούτο μιας χώρας) όλο –σχεδόν, υπάρχουν και Δεσποτόπουλοι..- το αστικό τόξο (λιγότερο και περισσότερο «ευαίσθητο») συσπειρώνεται, αλλά συσπειρώνεται ως Πόντιος Πιλάτος, αφήνοντας στο ναζισμό να κάνει την βρώμικη δουλειά…
Και η αριστερά τι (να) κάνει;
Ζούμε σε μια χώρα που έχει παράδοση στις πολιτικές «πλάκες» και συχνά οι «πλάκες» αυτές οδηγούν σε τραγικά αποτελέσματα. Σε μια από αυτές το 60 πχ ψήφισαν και τα δέντρα. Τώρα ψηφίζουν και οι φουσκωτοί. Αν είναι έστω και στο 50% αλήθεια πως υπήρχαν μαζικές μεταδημοτεύσεις από τη Νίκαια, κι αν είναι αήθεια τα μισά που είδε ο Δρίτσας (κι ο Μιχαλολιάκος) για μηχανοκίνητες και προφανώς ανενόχλητες στρατιές ακόμη και την Κυριακή, αν δείτε ξαφνικές (…) συμπαθούσες απόψεις πολιτικών και πολιτευτών για τον Μώραλη και πέρα από τη ΝΔ, τότε έχουμε θεσμικό πρόβλημα που ξεπερνάει την άκρα επικίνδυνη γραφικότητα μιας πόλης και μιας ομάδας. Κάτι τέτοιο δεν οργανώνεται χωρίς την βοήθεια του κράτους.
Κι ας μην είναι ένα πράγμα ούτε το κράτος, κι ας υπάρχουν κι εκεί αντιθέσεις που πρέπει να εκμεταλλευτεί ο αντιφασισμός…Οπότε σε μια χώρα η (συγ)κυβέρνηση της οποίας (αλλά και η περιστασιακή βέβαια συνοδοιπόρος του Δικτύου 21 κάποτε Κανέλλη…) ταύτισε τον ΣΥΡΙΖΑ με την ΧΑ, σε μια χώρα που οι ακροδεξιοί θύλακες σε θέσεις κλειδιά εντός της ΝΔ μπορεί να αποκαλύπτουν την στροφή που κρατά ως χρήσιμη εναλλακτική η ηγεσία της, (παρόλο που στο εξελισσόμενο σκάκι εντυπώσεων και δυναμικών δεν επιτρέπεται να μας κάνει να ταυτίζουμε την σύνολη ΝΔ με την ΧΑ, κι αυτό λάθος και ΕΓΙΝΕ εξ αριστερών με αφορμή τον Μπαλτάκο…) σε αυτήν την χώρα οι… συριζαίοι κατά βάση ψηφοφόροι του Δρίτσα (όπως και οι ψηφοφόροι του Σκοτινιώτη στον Βόλο αλλά αυτοί έχουν τον επιλεκτικά ευαίσθητο… Βαγγέλα ως… οδηγό) είναι το κλειδί.
Σε πρώτο πλάνο η πιο βολική για το σύστημα αντίθεση: Από τη μια ένας πολιτικός όπως ο Μιχαλολιάκος. Από την άλλη ο χρηματοδότης της ΧΑ πρόεδρος της «μεγάλης» ΠΑΕ, οι βλαμμένοι οπαδοί με τον Οργουελικά ελεγχόμενο εγκέφαλο, οι μπράβοι της νεοναζιστικής νύχτας.. Σενάριο από ένα εφιαλτικό μέλλον και συμβαίνει ήδη με τον Πειραιά προπομπό του σκότους! Κι από πίσω το φάντασμα της αποχής του τι Πλαστήρας τι Παπάγος… Έχει η αριστερά τα αντανακλαστικά και την οξύνοια να τα αντιμετωπίσει; Γιατί, σάμπως τα ’χει η δεξιά; Έρμη Ελλάδα…
Σε αυτήν την συγκυρία εάν δεν υπήρχε η αριστερά (η αριστερά που θέλει να παρέμβει οργανωμένα, κι ας βρεθούν πιθανόν άτομα της να «μωραλίσουν», πως λέμε Καβαφικά να «μηδίσουν», στο μέλλον) θα έπρεπε να την εφεύρουμε. Να μην μένουμε στα όποια λάθη της την ίδια ώρα που δικαιολογούμε τα απίστευτα, μα «ανεντόπιστα» από την μιντιακή δημοκρατία λάθη (μα δεν είναι λάθη..) των κυβερνώντων. Να την υποστηρίξουμε κριτικά (πριν και μετά) αλλά σταθερά.
Βέβαια, η επιλογή που ο αντίπαλος περιμένει αφού σε έχει ζυγίσει ως εξαιρετικά προβλέψιμο είναι το τι Πλαστήρας τι Παπάγος. Ο αιφνιδιασμός (που μπορεί να καθυστερήσει κάπως τον αντίπαλο αφού μόνο ευρύτερες αλλαγές, όπως μια κυβέρνηση της αριστεράς, μπορεί να τον σταματήσει) είναι να ψηφίσεις μαζικά Μιχαλολιάκο, (όχι να το παραδεχτείς δημόσια φυσικά, δεν παίζεται έτσι το παιχνίδι). Και να το κάνεις την ώρα που το πιθανότερο αυτοί θα «παίζουν» μέσω της αποχής τον Μπέο, σπάζοντας πρόσκαιρα αλλά εμβληματικά το δίδυμο (που ενδέχεται να γίνει τρίδυμο εάν φύγει ο «Ρώσος επενδυτής» από τον ΠΑΟΚ με αυξανόμενη τάση και σε άλλες ομάδες, δέστε ήδη το κρυφό πόκερ στη Νέα Φιλαδέλφεια πέριξ του γηπέδου, για να καταλάβουμε την πολιτική δύναμη του ποδοσφαίρου, την οποία «αγνοούν» αριστεροί).
Τώρα λοιπόν, (αν και σε συνδυασμό με το μέχρι τούδε ιστορικό δεδομένο πως όταν έρθει η ώρα ο φασισμός θα αντιμετωπιστεί κύρια στους δρόμους), ήρθε η ώρα των τολμηρών τοπικοαυτοδιοικητικών κινήσεων, όχι αληθινών επιλογών (έχει διαφορά). Αφού όποιος/α δεν βλέπει τον μεγάλο ορίζοντα και δεν αρπάζει το πρόστυχο παρόν απ’ τον γιακά για να παίξει σκάκι, όποιος ή όποια τέτοιες ώρες φοβάται μην «του την πουν» ή «μην του την πέσουν» (ανθρώπινο είναι αφού «καταγραφόμαστε» ως εχθροί τους ή δικοί τους στην δική τους χώρα του ασπρόμαυρου…), όποιος ή όποια δεν δέχεται να «λερώσει» την ιδεολογική του/της «καθαρότητα» (…) για να υπερασπιστεί σημαντικότερα πράγματα για το «κοινό καλό», τότε πέφτει και κοιμάται. Ή μάλλον αφήνει τους ναζί να τον κοιμίσουνε…. Αλλά δεν μπήκαμε για να κοιμηθούμε οι περισσότεροι/ες στην αριστερά…. Σωστά;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου