Αν ρέπαμε στις θεωρίες συνωμοσίας, θα λέγαμε πως στην πρόσφατη συνάντησή
τους στη Νέα Υόρκη, μετά τον μπροστά στις κάμερες διάλογο για γραβάτες
και χρώματα, όταν έμειναν μόνοι τους, Τσίπρας και Ερντογάν κανόνισαν νσ
στήσουν ένα επεισόδιο εθνικών αμφισβητήσεων στο Αιγαίο, που θα τους
βοηθήσει ν' αλλάξουν την ατζέντα, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.
Δεν υπάρχει, βέβαια, καμιά τέτοιου τύπου συνωμοσία. Κρατάει χρόνια αυτή η
κολόνια των αμφισβητήσεων και των εντάσεων στο Αιγαίο. Την πρωτοβουλία
έχει συνήθως η τουρκική πλευρά (αυτή που διεκδικεί), συχνά-πυκνά όμως η
ελληνική πλευρά αρπάζει την ευκαιρία και σηκώνει ψηλά το θέμα. Γιατί
πάντοτε ο εθνικισμός είναι ένα καλό εργαλείο κοινωνικού ελέγχου και
απόσβεσης των εντάσεων της ταξικής πάλης ή ακόμα και του
αντικυβερνητικού κλίματος. Δεν συνεννοήθηκαν Τσίπρας και Ερντογάν, όμως η
επαναφορά των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο έπεσε σαν μάννα εξ
ουρανού στην αυλή του μεγάρου Μαξίμου.
Θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι ο Ερντογάν κάνει περίπατο στην Τουρκία
μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Παίζει σκληρό παιχνίδι κι όποιος παίζει
σκληρό παιχνίδι αντιμετωπίζει πάντοτε τον κίνδυνο να πέσει σε τοίχο και
να σπάσει τα μούτρα του. Στο πλαίσιο της σύγκρουσής του με τους
Κεμαλιστές θέλησε να τους βγει από τα δεξιά. Τους υπέδειξε να μην
καμαρώνουν για τον πολιτικό γενάρχη τους, γιατί με τη συνθήκη της
Λωζάννης αυτός παράτησε ακόμα και νησιά που τα βλέπεις με γυμνό μάτι από
τα τουρκικά παράλια. «Ξέχασε», βέβαια, να πει πως ο ιδρυτής του
σύγχρονου τουρκικού αστικού κράτους στη Λωζάννη επαναδιαπραγματεύτηκε τη
συνθήκη των Σεβρών, την οποία είχε υπογράψει το προηγούμενο (οθωμανικό)
καθεστώς, ανακτώντας εδάφη που εκείνο είχε απωλέσει, όπως η Ανατολική
Θράκη, η Ιμβρος και η Τένεδος, μια λωρίδα στα τουρκοσυριακά σύνορα, την
περιοχή της Σμύρνης και τα Δαρδανέλλια. Αυτά, όμως, είναι ψιλά γράμματα
όταν συγκρούονται μεταξύ τους αστικές πολιτικές δυνάμεις.