Μια κυβέρνηση χαρακτηρίζεται από το περιεχόμενο της πολιτικής που εφαρμόζει, όχι από τα στελέχη της ή το όνομα του κόμματος που τη σχηματίζει.
Του Αντώνη Μπρούμα*
Η ιστορία έχει πολλές στροφές και όλα είναι πιθανά. Αν όμως πάρουμε την εκδοχή ότι η κυβέρνηση αυτή συνεχίζει να πορεύεται -με ή χωρίς την εσωκομματική της αντιπολίτευση- εφαρμόζοντας το τρίτο μνημόνιο, τότε δεν θα είναι της Αριστερός αλλά βαθιά νεοφιλελεύθερη. Δεν υπάρχει κοινωνική δικαιοσύνη μέσα στα μνημόνια. Υπάρχουν ιδιωτικοποιήσεις και κοινωνική διάλυση. Οτιδήποτε άλλο υποτιμά τη νοημοσύνη μας.
Εμφανίστηκε, ωστόσο, ένα επιχείρημα περί παραμονής μιας τέτοιας κυβέρνησης στην εξουσία που δεν είναι αριστερή και δεν ξεπερνά έναν στενό ορίζοντα διαχείρισης, ούτε απευθύνεται σε αριστερούς ή στο λυσσώδες 62% του ΟΧΙ και τις κοινωνικές εκρήξεις που αυτό εγκυμονεί, αλλά απευθύνεται σε κοινωνικά στρώματα, τα οποία η κυβέρνηση θέλει να προσελκύσει ως ψηφοφόρους με όρους διαλεκτικής σχέσης, στρώματα που θα διατηρούν ή θα ενισχύουν τις συντηρητικές τους αντιλήψεις.
Το επιχείρημα αυτό το συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο ο Νίκος Παππάς: «Στο πλαίσιο λοιπόν της συμφωνίας το ερώτημα είναι αν χρειάζεται μια κυβέρνηση που μπορεί να χτυπήσει τα κακώς κείμενα της φοροδιαφυγής, της διαπλοκής και της διαφθοράς ή αν πρέπει να υπάρξει παλινόρθωση του χρεοκοπημένου πολιτικού προσωπικού».
Είναι σαφές πως το σιδερένιο πλαίσιο της συμφωνίας του τρίτου μνημονίου δεν θα αμφισβητηθεί από αυτή την κυβέρνηση, αν μείνει ως έχει. Δίνεται όμως μια υπόσχεση στον κόσμο που τη στήριξε, για να συνεχίσει να τη στηρίζει: θα πατάξουμε τη διαφθορά. Γιατί; Γιατί είμαστε αδιάφθοροι.
Αν και λόγω ένταξης στους κοινωνικούς αγώνες θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει η αναδιανομή του πλούτου και όχι η πάταξη της διαφθοράς, δύο αντεπιχειρήματα για το ότι ακόμη κι αυτό δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί: Πρώτον, η συντριβή της διαπλοκής απαιτεί διαμόρφωση αντίστοιχων συσχετισμών. Οι κοινωνικοί συσχετισμοί δεν παγώνουν στην κάλπη, διαμορφώνονται καθ’ όλη την τετραετία. Ειδικά για μια κυβέρνηση της Αριστερός, που έρχεται σε ρήξη με το σύστημα εξουσίας και το νεοφιλελευθερισμό, οι απαιτούμενοι συσχετισμοί δεν συγκροτούνται καν με ανάθεση, όπως στα κλασικά κόμματα εξουσίας, αλλά με έκρηξη των κοινωνικών αγώνων.
Εν προκειμένο, είναι αλήθεια ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βγήκε πρώτο κόμμα με τη στήριξη της εγχώριας οικονομικής ολιγαρχίας και των δικτύων διαφθοράς. Άλλοι τον στήριξαν. Αυτοί οι άλλοι ήταν τα μοναδικά του στηρίγματα. Ήταν οι φτωχοί, οι νέοι και τα κινήματα. Ήταν οι λιγότερο αλλοτριωμένοι και περισσότερο καταπιεσμένοι. Ήταν το αύριο αυτής της χώρας. Με την εφαρμογή όμως του μνημονίου, τα στηρίγματα αυτά θα πάψουν να υπάρχουν. Πώς θα στηρίζεται ο Σύριζα για να πολεμά τη διαφθορά και να φορολογεί τον πλούτο; Θα υπερίπταται της κοινωνίας;
Δεύτερον, δεν μπορούν να υπάρξουν αδιάφθοροι στην εξουσία χωρίς αλλαγή κοινωνικών συσχετισμών από τα κάτω. Η συντριβή της διαπλοκής δεν πρόκειται ποτέ να έρθει εξαιτίας προσώπων. Καθώς η κυβέρνηση θα εξοκέλλει όλο και περισσότερο προς τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές χωρίς καμία αριστερή διέξοδο, το είδος και η ποιότητα των προσώπων στον κομματικό μηχανισμό του ΣΥΡΙΖΑ, στην κυβέρνηση και στο κράτος θα αλλάζει ραγδαία. Προς ποια κατεύθυνση; Ελλείψει κινήτρων προς στόχους με πολιτικό βάθος, θα υπερισχύουν συνεχώς άλλα κίνητρα. Και επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα μικρό κόμμα του 4% με συντροφικές σχέσεις λεωφορείου, η αποσάρθρωση θα είναι εκπληκτικά γρήγορη. Ωστόσο, ακόμη και αν τα πρόσωπα μείνουν ίδια, θα διαπερνώνται από τους αρνητικούς κοινωνικούς συσχετισμούς. Με ποιες πλάτες θα τα βάλουν με τη συντριπτική ισχύ της οικονομικής ολιγαρχίας; Η απόσυρση της στήριξης από τους κυριαρχούμενους θα αλλάξει αναπόφευκτα και το δυνατό πλαίσιο δράσης τους.
Για να το θέσω με όσο πιο απλά λόγια γίνεται, η κυβέρνηση μάς υπόσχεται ότι το επόμενο διάστημα θα συντρίβει ταυτόχρονα όλες τις κοινωνικές τάξεις στη χώρα – τις μεσαίες και κατώτερες με το τρίτο μνημόνιο και την οικονομική ολιγαρχία με τον πόλεμο κατά της διαπλοκής. Μια κυβέρνηση, όμως, που εφαρμόζει μια πολιτική ακραιφνώς σε βάρος των κυριαρχούμενων τάξεων χρειάζεται συμμαχίες με τους κυρίαρχους για να αντεπεξέλθει στις κοινωνικές αναταράξεις. Είναι δεδομένο ότι, αν η υφιστάμενη κυβέρνηση μακροημερεύσει, με την οικονομική ολιγαρχία και τα δίκτυα διαφθοράς θα επέλθει ένας συμβιβασμός. Καθόλου «έντιμος».
Υπάρχει σε κάποιους ανθρώπους των κινημάτων μια πίστη ότι δε θα υπάρξει αυτή η κατηφόρα – κυρίως επειδή πιστεύουν στον Α. Τσίπρα. Ξαναλέω, η ιστορία σήμερα περισσότερο από ποτέ έχει πολλές στροφές και όλα είναι πιθανά. Ωστόσο, αν η κατηφόρα συνεχιστεί και δεν αλλάξει η τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα, όπως όλα δείχνουν, εμένα θα μου θυμίζουν Σαμουράι που κάνουν χαρακίρι ακολουθώντας τον αρχηγό τους.
Είναι η πρώτη φορά που η κοινωνική-ταξική πάλη στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο αντανακλάται τόσο γλαφυρά στις διαπάλες στο εσωτερικό ενός κόμματος και το διαπερνά από το πρώτο μέχρι το τελευταίο μέλος του. Ωστόσο, πρόκειται ακριβώς για αντανάκλαση. Οι κοινωνικοί συσχετισμοί αυτής της πάλης αντανακλώνται στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν καθορίζονται από αυτόν. Αυτό που μας λείπει δεν είναι ένα πολιτικό σχέδιο από τα πάνω για καλύτερη παραμονή στο ευρώ ή φιλολαϊκή έξοδο στη δραχμή. Αυτό που τώρα μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς περισσότερο από ποτέ είναι ένας νέος κύκλος αγώνων στην παρακαταθήκη του ΟΧΙ του 62%. Είναι ώριμα πια τα πράγματα ώστε τα κινήματα βάσης να συνενωθούν μετωπικά, να σκοτώσουν την ανάθεση και να συγκροτήσουν με όρους αυτονομίας τις δικές τους δομές πάνω στις λαϊκές ανάγκες.
Δε χρειάζεται λοιπόν χαρακίρι. Η ελπίδα άλλωστε ποτέ δεν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και στην ιδεολογία της Αριστερός, όχι κατά τις δικές μου απόψεις, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν το γενικό επιτελείο της ελπίδας. Η ελπίδα είμαστε εμείς. Και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να χαθεί.
* Αντώνης Μπρούμας είναι δικηγόρος, διδακτορικός ερευνητής και ακτιβιστής των κινημάτων βάσης. Το παραπάνω κείμενο του δημοσιεύεται στο περιοδικό «Unfolow».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου