Η άποψη μιας άλλης εξουσίας για τα ζητήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης (Μερικά για την αιτιολογική έκθεση για τον Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης της κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλάδας στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης) .2

"Αναδημοσιεύσεις από τον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας" http://www.kosmosnf.gr

Καταχωρώ σήμερα στον «Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας» το δεύτερο μέρος τους γραφτού με το θέμα του τίτλου, το οποίο έχει ως εξής:

Ο Γιώργης Σιάντος στο βήμα του Εθνικού Συμβουλίου των Κορυσχάδων. Φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή

3. Για τις Αρμοδιότητες του Δήμου και της Κοινότητας

» (…) Καθιερώνονται δυο βαθμοί αυτοδιοίκησης. Ο δήμος και η κοινότητα είναι οργανισμοί του πρώτου βαθμού και η επαρχία του δεύτερου. Κρίθηκε αναγκαίο απ’ τις συνθήκες της υποδούλωσης οργανισμός του δευτέρου βαθμού να μη γίνει ο νομός, αλλά η επαρχία.

Οι αρμοδιότητες που δίνονται στον δήμο και την κοινότητα είναι απεριόριστες, σ’ αντίθεση με το παλιό καθεστώς, γιατί θεσπίζεται η ελευθερία να αναλαμβάνουν τις υπηρεσίες που κατά την κρίση των συμβουλίων τους έχουν αποφασιστική σημασία για την ζωή και την πρόοδο της κοινωνικής ομάδας του χωριού ή της πόλης. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως ο δήμος ή η κοινότητα μπορούν να μονοπωλήσουν τις κοινωνικές υπηρεσίες που κρίνουν αναγκαίες και χρήσιμες για τους δημότες τους. Μπορούν φυσικά να κάνουν δημοτική ή κοινοτική υπηρεσία υγείας ιδρύοντας φαρμακείο, νοσοκομείο, διορίζοντας γιατρό κλπ. χωρίς να εμποδίζουν όμως και την ιδιωτική πρωτοβουλία, εκτός από τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας όπως είναι ο φωτισμός, η ύδρευση, οι συγκοινωνίες που μπορούν να πάρουν και μονοπωλιακό χαρακτήρα. (…)».


4. Για τον έλεγχο των αποφάσεων της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης

» (…) Βασικές αρχές (…) του νέου Κώδικα στις οποίες στηρίζονται η εποπτεία και ο έλεγχος των αποφάσεων των συμβουλίων της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης είναι ότι: α) καταργείται ο έλεγχος σκοπιμότητας των αποφάσεων (αν συμφέρουν ή όχι στον λαό) απ’ τα πάνω και γίνεται μόνο απ’ τη συνέλευση – β) ωρισμένες μόνον αποφάσεις υποβάλλονται και ελέγχονται προληπτικά απ’ το επαρχιακό και μονάχα αν είναι νόμιμες ή όχι – γ) καθιερώνονται αποφάσεις που δεν υποβάλλονται στο επαρχιακό συμβούλιο, αλλά ελέγχονται απ’ αυτό και ακυρώνονται μόνο για την νομιμότητά τους, ύστερα από προσφυγή κάθε πολίτη – δ) όλες οι αποφάσεις είναι από μόνες τους εκτελεστές, δεν χρειάζεται δηλαδή έγκριση της προϊσταμένης αρχής όπως πρώτα για να περιβληθούνε τον εκτελεστήριο τύπο (…) – ε) κέντρο βάρους του ελέγχου δεν είναι πια η κεντρική διοίκηση, αλλά η συνέλευση των πολιτών (…). Η κεντρική διοίκηση περιορίζεται (…) σε ρόλο καθοδηγητικό και συντονιστικό (…) και παύει να είναι εμπόδιο στην πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση της αυτοδιοίκησης».

5. Η Συνέλευση των Πολιτών, όργανο ελέγχου της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης

«Η συνέλευση των πολιτών, δημοτική και κοινοτική, είναι το κυρίαρχο όργανο της εποπτείας και του ελέγχου της αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού. Είναι ένας άμεσος δημοκρατικός Ελληνικός θεσμός, «η βουλευομένη και αποφασίζουσα εκκλησία του δήμου», που συγκροτείται απ’ το σύνολο των (…) αντρών και γυναικών που έχουν δικαίωμα ψήφου.

Η συνέλευση (…) έχει την τελευταία λέξη πάνω στα τοπικά ζητήματα. Ελέγχει όλο τον κύκλο της δράσης των συμβουλίων είτε αυτεπάγγελτα πάνω στα ζητήματα που της δίνει η Πράξη (άρθρα 11 και 28), είτε με λαϊκή πρωτοβουλία ύστερα από αίτηση του τρίτου των ενεργών πολιτών. Ολοκληρώνει τα κυριαρχικά δικαιώματα του Ελληνικού λαού όχι μόνον με το να εκλέγει τους αντιπροσώπους του και να τους ελέγχει, αλλά και να λύνει απ’ ευθείας τα τοπικά ζητήματα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εκδημοκρατίζεται η τοπική διοίκηση, γίνεται πραγματική λαϊκή αυτοδιοίκηση, λαϊκή εξουσία με την άμεση συμμετοχή του συνόλου των πολιτών (…). Έτσι γίνεται ζωντανή πραγματικότητα η διάταξη του Ψηφίσματος του Εθνικού Συμβουλίου ότι η αυτοδιοίκηση είναι ο θεμελιώδης θεσμός του δημοσίου βίου των Ελλήνων.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 της Πράξης, ωρισμένες σπουδαίες αποφάσεις (προϋπολογισμός, απολογισμός κλπ.) υπάγονται στον έλεγχο της συνέλευσης που εγκρίνει, τροποποιεί ή απορρίπτει την απόφαση του συμβουλίου. Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 11 της Πράξης ωρισμένα ζητήματα τα αποφασίζει απ’ ευθείας η συνέλευση (οργανισμός κοινότητας, εκλογή οργάνων αγροτικής δασικής ασφάλειας, σύσταση νέων υπηρεσιών, ανάκληση του συμβουλίου). (…) Η συνέλευση των πολιτών στις κοινότητες που έχουν ίσαμε 500 εκλογείς λειτουργεί προφορικά, με την συζήτηση. Στις λοιπές κοινότητες και στους δήμους λειτουργεί με το δημοψήφισμα. (…)».

6. Για τον Δήμαρχο

(…) Στην εκλογή του δημάρχου κρατήσαμε την ενιαία δημοκρατική αρχή του συλλογικού οργάνου. Ο δήμαρχος δεν είναι πια πάνω απ’ τον δήμο και το δημοτικό συμβούλιο. Είναι μέλος στο δημοτικό συμβούλιο και το συλλογικό αυτό όργανο, το δημοτικό συμβούλιο διοικεί τον δήμο. Το δημοτικό συμβούλιο εκλέγει από τα μέλη του τον δήμαρχο, που είναι πρώτος σε ίσους και όχι μονάρχης στον δήμο».

7. Για τα Οικονομικά της Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης

«Οι πρωτοβάθμιοι οργανισμοί της τοπικής αυτοδιοίκησης είχαν ως τα τώρα την πιο θανάσιμη οργανική αδυναμία. Τα οικονομικά τους μέσα ήταν ανύπαρκτα. (…) Ο προϋπολογισμός της τοπικής αυτοδιοίκησης με την Πράξη αυτή τοποθετείται πάνω στην πιο σίγουρη δημοσιονομική βάση. Καθιερώνεται ο θεσμός των κρατικών προικοδοτήσεων, το ειδικό ταμείο δήμων και κοινοτήτων από έσοδα του προϋπολογισμού της ΠΕΕΑ. (…) Έπειτα στους δήμους και τις κοινότητες δόθηκε η διαχείριση των δημοσίων δασκών και των δασών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. (…) Το ζήτημα της φορολογικής εξουσίας των δήμων και κοινοτήτων παρ’ όλη την οξύτητά του δεν λύθηκε ως τώρα. Η ρύθμιση που προτείνουμε δεν το λύνει βέβαια, μα αποτελεί την αρχή της πιο εύστοχης λύσης του.

Τείνουμε στην κατάργηση της φορολογικής εξουσίας των τοπικών οργανισμών αυτοδιοίκησης. Βάση των οικονομικών των δήμων και κοινοτήτων, όπως και των επαρχιών θα είναι οι κρατικές προικοδοτήσεις (…) και τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώματα (…). Παράλληλα ο κυκεώνας της πολλαπλής φορολογίας, κύριας και πρόσθετης, δημόσιας, δημοτικής, ταμείων επαρχιακής οδοποιΐας κλπ., ο λαβύρινθος των παλιών συστημάτων βεβαίωσης και είσπραξης των εσόδων των ποικιλώνυμων οργανισμών της πολιτείας, ασύμφορος οικονομικά στον λαό και διοικητικά ανυπόφορος πρέπει να λείψει.

Η ΠΕΕΑ καθιερώνει ενιαία φορολογία σ’ όλη την Χώρα (…), ενιαίο μηχανισμό βεβαίωσης και είσπραξης για το Κράτος και τις αυτοδιοικήσεις.

Το νέο φορολογικό σύστημα που εισάγουμε, (…) θ’ ανακουφίσει τον Ελληνικό λαό απ’ την φορολογική γραφειοκρατία και την αυτοδιοίκηση απ’ την τυραννικότητα του δημόσιου ταμείου (…). Έτσι έσοδα των δήμων και κοινοτήτων (…) είναι: α) οι προικοδοτήσεις της ΠΕΕΑ και β) τα ανταποδοτικά τέλη και δικαιώματα όπως τα τέλη φωτισμού, ύδρευσης, καθαριότητας κλπ. Παραπέρα η ταμειακή υπηρεσία απαγκιστρώνεται απ’ την ταμειακή κρατική υπηρεσία, γίνεται αυτοτελής (…)».

Τελειώνει στο σημείο αυτό και το δεύτερο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου – αύριο εδώ, στον «Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας», θα καταχωρήσω το τρίτο (και τελευταίο) μέρος αυτού του γραφτού.

Κώστας Π. Παντελόγλου