Ο Χρήστος Τσερπάνης με σειρά άρθρων του, φωτίζει την πραγματικότητα, παραθέτει σπάνια στοιχεία σε σχέση με το άλσος, το γήπεδο της ΑΕΚ, σχολιάζει, κάνει παρατηρήσεις και αξιολογεί... 2

.................................................................................................................

 

                  Την 5/10/2001 με αριθ. πρωτ. 1364 η Περιφέρεια Αττικής-Γραφείο Γενικού Γραμματέα Μιχ. Κυριακίδη με κοινοποίηση πρός Διεύθυνση Δασών Περιφέρειας Αττικής απαντά σε σχετικό με αριθμ. πρωτ. Γ.Γ. 4046/2.10.2001 δ/γής σας με Θέμα "ΣΤΑΔΙΟ Α.Ε.Κ." τα εξής:

 

                   Σε εκτέλεση ανωτέρω σχετικής εντολής σας ,που αφορά εξέταση αιτήματος της Ερασιταχνικής Α.Ε.Κ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΏΡΗΣΗ ΈΚΤΑΣΗς ΠΑΡΑΚΕΊΜΕΝΗς ΣΤΟ ΓΉΠΕΔΌ ΤΗς ΚΑΙ ΎΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΑΥΤΟΨΊΑ ΜΑς ΣΤΗΝ ΈΚΤΑΣΗ ΑΥΤΉ ΣΑς ΑΝΑΦΈΡΟΥΜΕ ΤΑ ΕΞΉς:

 

                   Η έκταση που ζητείται να παραχωρηθεί αποτελεί Δημόσιο Δάσος (του άρθρου 3 του Ν. 998/79 ) πεύκης κ' ατόμων κυπαρίσσου κ' ευκαλύπτου μέτριας κ' μεγάλης ηλικίας,συνεχόμενο με το υπόλοιπο  Άλσος που έχει παραχωρηθεί στο παρελθόν στον Δήμο της Νέας Φιλαδέλφειας κ' όμορο προς το γήπεδο της Α.Ε.Κ.

 

                   Η έκταση είναι ΚΗΡΥΓΜΕΝΗ ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΑ............................

 

                   2. Σύμφωνα με τον νόμο 1734/1987 άρθρο 13 " οι ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ δημοσιων δασων ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ"

 

                   3. Ύστερα απο τα ανωτέρω δεν είναι δυνατή η ΣΥΝΝΟΜΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ του αιτήματός της Ερασιτεχνικής Α.Ε.Κ...................

 

                   Την 16.10.01 η Δ/νση Δασών Αθηνών με το υπ.αριθ. πρωτ. 1415/15.10.01 έγγραφό της προς την Περιφέρεια Αττικής Δ/νση Δασών Περιφέρεια Αττικής,Θεάτρου 6 και κοινοποίηση στον Γενικόν Γραμματέα Περιφέρειας Αττικής κ. Μιχάλη Κυριακίδη,Ευαγγελιστρίας 2 Αθήνα, επισημαίνει για το θέμα "ΑΙΤΗΜΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ" με σχετικά α) Γ.Γ. /4064/2.10.01 ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΈΑ    β) 1364/5.10.01 έγγραφό μας γ) 156/16.10.01 αίτημα ερασιτ. Α.Ε.Κ. :

 

                    Σε συνέχεια του 1364/5.10.01 εγγράφου μας σας στέλνουμε το με αρ. πρωτ. 156/16.10.01 αίτημα της ερασιτεχνικής Α.Ε.Κ. με το οποίο τροποποιώντας το από  1/10/01 αίτημα περιορίζει την αιτούμενη προς παραχώρηση έκταση σε 6232 τ.μ. όπως αυτή φαίνεται απο την οριογραμμή ΜΝΖΗΘΙΚΛΜ  και σας αναφέρουμε τα εξής:

 

                    1. Η αιτούμενη προς παραχώρηση έκταση ευρίσκεται σε επαφή κα συνέχεια με το γήπεδο της Α.Ε.Κ.

 

                    2. Αποτελεί μέρος του Άλσους Ν. Φιλαδελφείας συνολικού εμβαδού 470 περ. στρεμμάτων.

 

                    3. Είναι ΔΗΜΌΣΙΑ ΈΚΤΑΣΗ (μέρος των 27 στρεμμάτων) η οποία δια της υπ'αριθ. 20094/739/20.3.1976 αποφάσεως του Υπ .Γεωργίας επανεπαραχωρήθη προσωρινά κατά χρήσιν εις τον Δήμον Ν. Φιλαδελφείας,η οποία έκταση (των 27 στρεμμάτων) είχε παραχωρηθεί κατά χρήσιν στην Γενική Γραμματεία Αθλητισμού με την υπ'αριμ. Υ.Γ./ 5689/22.12.1971 Απόφαση της Νομαρχίας Αττικής (Δ/νση Δασών) και η οποία ΑΝΕΚΛΗΘΗ δυνάμει της υπ'αριθ. Τ.Γ./183954/74/4.3.1975 αποφάσεως Νομαρχίας Αττικής (Δ/τος Αθηνών).

 

                    4. Έχει ΚΗΡΥΧΘΕΙ ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΑ δια του απο 13.5.1915 Β.Δ/ΤΟς καθώς και με την 108424/1934 απόφαση του Υπ. Γεωργίας.

 

                    5.  ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΔΑΣΟΣ της παρ. 1 του άρθρου 3 του Ν. 998/79........................

............................................................

Tήν 12-08-2003 καταθέτω προς κάθε αρμόδιο Δικαστήριο και κάθε Δημόσια Αρχή ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ-ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ-ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ, κοινοποιούμενη πρός :Το Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας,Υπουργείο Οικονομικών,Yπουργείο Γεωργίας,Περιφέρεια Αττικής,Νομαρχία Αθηνών:

                    Δυνάμει του άρθρου 19 του νόμου 3044/2002 (ΦΕΚ Α' 197), αντιγράφοντας επι λέξει: "εγκρίνεται η τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου Ν. Φιλαδέλφειας (Αθηνών) στο χώρο του Σταδίου της Α.Ε.Κ. με την επέκταση του σε παραχωρούμενη κατά χρήση δημόσια έκταση στο Αθλητικό Σωματείο με την επωνυμία "Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως" και με τη μετατόπιση ρυμοτομικών και οικοδομικών γραμμών.......".

                    Ο αντικειμενικός σκοπός της ρυθμίσεως είναι η ύστερα απο παραχώρηση κατά χρήση Δημόσιας εκτάσεως ,στο Αθλητικό Σωματείο με την επωνυμία Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως,απο το Υπουργείο Γεωργίας (βλ. δήλωση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. ΣΤΗΝ βΟΥΛΉ των Ελλήνων ,πρακτικά σελ. 7 απο 14/ 19-11-02) και διάφορα άλλα ανταποδοτικά έργα".

                    Επειδή η προς παραχώρηση έκταση αποτελεί τμήμα της μείζονος περιοχής του Άλσους Νέας Φιλαδέλφειας ,που αναλήφθηκε εκ του Υπουργείου Οικονομικών απο το Υπουργείο Γεωργίας ως Δημόσιο Κτήμα (βλ. πρώην δημόσιο κτήμα Τουραλή),κερύχθηκε ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΑ περιοχή δυνάμει του απο 13-05-1915 Β. Διατάγματος και έχει παραχωρηθεί εις τον Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας κατά χρήση απο το Υπουργείο Γεωργίας,δυνάμει της αριθ. 20094/739/20-3-1976 αποφ. Και σήμερα υφίσταται ως έκταση δάσους πεύκης και ατόμων κυπαρίσσου και ευκαλύπτου μετρίας και μεγάλης ηλικίας.

                     Η νέα νομοθετική ρύθμιση δεν κατήργησε την πράξη αναδασώσεως ,ούτε την πράξη παραχώρησης της χρήσης προς τον Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας.

                      Επειδή σύμφωνα με παρ. 5 άρθρο 3 του νόμου 998/79,όσο διαρκεί η πράξη αναδάσωσης ,η έκταση υπάγεται εις το πλαίσιο δασοπροστασίας ν. 998/79.

                      Ρητά δέ σύμφωνα με την εκάστοτε νομοθεσία,οι πολεοδομικές ρυθμίσεις ,αντιμετώπιζαν νομοθετικά και το ζήτημα των αναδασωτέων εκτάσεων,κάτι που δεν συνέβη στη συγκεκριμένη περίπτωση.

                      Η διάταξη του άρθρου 19 του νόμου 3044/2002,εντάσσει στην ουσία αναδασωτέα έκταση,στο σχέδιο πόλης ,χωρίς να λαμβάνει υπόψιν το Ρυθμιστικό σχέδιο Αθήνας και με τον τρόπο αυτό ,προσπαθεί και επιδιώκει να αφαιρέσει-καταργήσει την προστασία της αναδασωτέας εκτάσεως απο τον νόμο 998/79 και το ΣΥΝΤΑΓΜΑ.

                      Καλείσθε απο κοινού να δώσετε οδηγίες για την προστασία των ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ του ΔΗΜΟΣΙΟΥ στη συγκεκριμένη έκταση και μέχρις ότου:

                      1.Αρθεί η αναδάσωση κατά το μέρος που επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης ,που συμπεριέλαβε η επέκταση του σχεδίου Νέας Φιλαδέλφειας.

                      2.Αρθεί η χρήση που παραχωρήθηκε στο Δήμο Νέας Φιλαδέλεφειας το 1976 και επανςρχόμενη η έκταση ,στο προ της αναλήψεως της παραχωρήσεως απο το Υπουργείο Γεωργίας,καθεστώς των Δημοσίων κτημάτων που διαχειρίζεται απο το Υπουργείο των Οικονομικών ,παραχωρηθεί η χρήση στην Α.Ε.Κ.,να λαμβ'ανονται όλα εκείνα τα προβλεπόμενα και αναγκαία μέτρα ώστε να μη γίνονται πράξεις νομής και κατοχής ως και πράξεις μονίμων κτιριακών κατασκευών και κοπής οιουδήποτε δένδρου ή θάμνου!

                       Επιπλέον θα ήθελα να υπενθυμίσω τα εξής:

                              Το Άλσος Νέας Φιλαδέλφειας

                       Στο άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι: " 1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους....Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και γενικά των δασικών εκτάσεων......Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημόσιων δασών και των δημόσιων εκτάσεων,εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον".Εξάλλου στο άρθρο 3 του ν. 998/1979 "Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας" (φ.289 Α) ορίζεται ότι : " 4. Εις τας διατάξεις του παρόντος νόμου υπάγονται και αι εντός των πόλεων και των οικιστικών περιοχών ευρισκόμεναι εκτάσεις,αι οποίαι καλύπτονται υπο δασικής βλαστήσεως φυσικώς ή τεχνιτώςδημιουργημένης (πάρκα και άλση)ως και αι οπουδήποτεδημιουργούμεναι δενδροστοιχία ή δασικαί φυτείαι.............

              Επίσης στο άρθρο 4 του παραπάνω νόμου ορίζεται ότι :1.....2.......Απο της απόψεως της θέσεως των δασών και δασικών εκτάσεων εν σχέσει προς τους χώρους ανθρωπίνης εγκαταστάσεως και δραστηριότητας διακρίνονται:α) Πάρκα και άλση εντός των πόλεων ή των οικιστικών περιοχών ,β)......."Τέλος στο άρθρο 49 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι :"1. Τα εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή πολεοδομικής ζώνης ή εντός οικιστικής περιοχής υφιστάμενα πάρκα ή άλσα και δενδροστοιχίαι,υπο την επιφύλαξιν των εν άρθρ. 48 παρ.1 και 53 παρ. 1 προβλεπόμενων δεν δύνανται να μεταβάλουν προορισμόν ή χρήσιν. 2........"Απο τις ανωτέρω διατάξεις που εξομοιώνουν με δάση και παρέχουν την ιδιαίτερη συνταγματική προστασία και στα άλση ή πάρκα που βρίσκονται σε κοινόχρηστο χώρο εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου (βλ. Σ.τ.Ε.281/1990, Ολ΄. 55/1993),σε αρμονία με τις προστατευτικές του περιβάλλοντος διατάξειςτου άρθρου 24 του Συντάγματος,προκύπτει ότι δεν επιτρέπεται η μεταβολή της χρήσεως ή του προορισμού των εντός σχεδίου πόλεων κοινόχρηστων εκτάσεων,οι οποίες καλύπτονται απο βλάστηση που έχει δημιουργηθεί φυσικώς ή τεχνικώς (π'αρκα ή άλση),ειμή μόνον κατ'εξαίρεση για τις περιπτώσεις που ο δασικός νόμος περιοριστικώς καθορίζει.

                Το Άλσος Νέας Φιλαδέλφειας,συνολικής εκτάσεως 470 περίπου στρεμμάτων ,έχει παραχωρηθεί στο Δήμο Ν. Φιλαδελφείας ως προς 122 στρέμματα κατά κυριότητα και ως πρός τα υπόλοιπα κατά χρήση,για τους σκοπούς και υπο τους όρους ,που καθόρισαν οι ανωτέρω αναφερθείσες πράξεις.Αναφέρεται περαιτέρω ότι η ως άνω έκταση είχε κηρυχθεί αναδασωτέα με το απο 18. 3. 1915 Β.Δ/γμα (Φ.Ε.Κ. Α', 101/18.2.1915) και είχε συμπεριληφθή εκ νέου στην υπ'αριθμ. 108426/13 .9.1934 (Φ.Ε.Κ. Β' 133) απόφαση του Υπουργού Γεωργίας περί κηρύξεως ορισμένων εκτάσεων της Αττικής ως Αναδασωτέων.

.

                Το Άλσος Νέας Φιλαδέλφειας αποτελεί δάσος παραχωρηθέν στον Δήμο Νέας Φιλαδελφείας ,κατά το μεγαλύτερο μέρος κατά χρήση και κατά το μικρότερο και ως προς την κυριότητα.Η συνολική του έκταση τελεί όχι μόνον υπο την προστασία των αλσών,αλλά και υπο το ειδικό καθεστώς που διεμόρφωσαν οι αλλεπάλληλες πράξεις του Υπουργείου Γεωργίας.

                             Aριθμός απόφασης 2078/2013 το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας(τμήμα 2ο)

................ 9.Επειδή,στην παράγραφο 5 του άρθρου 50 του π.δ. 18/1989(Α 8) ορίζεται ότι "οι αποφάσεις της Ολομέλειας ,ακυρωτικές και απορριπτικές,καθώς και των Τμημάτων,αποτελούν μεταξύ των διαδίκων ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ που ισχύει και σε κάθε υπόθεση ή διαφορά ενώπιον δικαστικής ή άλλης Αρχής,κατά την οποία προέχει το διοικητικής φύσεως ζήτημα που κρίθηκε απο το Συμβούλιο".Κατά την έννοια της διάταξης αυτής το δεδικασμένο που προκύπτει απο απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας καλύπτει κάθε ζήτημα που κρίθηκε με την απόφαση ότι συναρτάται προς το συμπέρασμα,το οποίο έγινε δεκτό με την απόφαση ,και αποτελεί αναγκαίο του στήριγμα(Σ.Τ.Ε. 2658/2011,3802/2000,484/1991).10.Επειδή στο άρθρο 24 π;ρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι :"1.Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους.....Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και γενικά των δασικών εκτάσεων .Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημόσιων δασών και των δημόσιων δασικών εκτάσεων ,εκτός κι αν προέχει για την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση,που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον".Εξάλλου στο άρθρο 3 του ν.998/1979 "Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας" (φ.289 Α) ορίζεται ότι : "4.εΙς τας διατάξεις του παρόντος νόμου υπάγονται και αι εντός των πόλεων και των οικιστικών περιοχών ευρισκόμεναι εκτάσεις,αι οποίαι καλύπτονται υπο δασικής βλαστήσεως φυσικώς ή τεχνικώς δημιουργημένης (πάρκα και άλση) ως και οπουδήποτε δημιουργούμεναι δενδροστοιχίαι ή δασικαί φυτείαι.5........6.Δεν υπάγονται οπωσδήποτε εις τας διατάξεις του παρόντος νόμου :α).....ε)Αι περιοχαί δια τας οποίας υφίστανται εγκεκριμένα έγκυρα σχέδια πόλεως ή καταλαμβάνονται υπο οικισμών προυφισταμένων του έτους 1923 ή πρόκειται περί οικοδομησίμων εκτάσεων οικιστικών περιοχών του Ν.947/1979. στ)......"Επίσης στο άρθρο 4 του παραπάνω νόμου ορίζεται ότι:1.......2.........Απο της απόψεως της θέσεως των δασ'ων και δασικών εκτάσεων εν σχέσει προς τους χώρους ανθρωπίνης εγκαταστάσεως και δραστηριότητας διακρίνονται:α)Πάρκα και Άλση εντός των πόλεων ή των οικιστικών περιοχών,β)......"Τέλος στο άρθρο 49 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι:1".Τα εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή πολεοδομικής ζώνης ή εντός οικιστικής περιοχής υφιστάμενα πάρκα ή άλση και δενδροστοιχίαι,υπο την επιφύλαξιν των εν άρθρ. 48 παρ.1 και 52 παρ.1 προβλεπομένων δεν δύνανται να μεταβάλλουν προορισμόν ή χρήσιν. 2......."Απο τις ανωτέρω διατάξεις που εξομοιώνουν με δάση και παρέχουν την ιδιαίτερη Συνταγματική προστασία και στα Άλση ή πάρκα που βρίσκονται σε κοινόχρηστο χώρο εντός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου (βλ. Σ.Τ.Ε. 281/1990,Ολ.55/1993),σε αρμονία με τις προστατευτικές του περιβάλλοντος διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος ,προκύπτει ότι δεν επιτρέπεται η μεταβολή της χρήσεως ή του προορισμού των εντός σχεδίου πόλεων κοινόχρηστων εκτάσεων,οι οποίες καλύπτονται απο βλάστηση που έχει δημιουργηθεί φυσικώς ή τεχνητώς (πάρκα και άλση),ειμή μόνον κατ'εξαίρεση για τις περιπτώσεις που ο Δασικός νόμος περιοριστικώς καθορίζει............

............................11.Επειδή στην προκειμένη περίπτωση ,απο τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα:Με την υπ'αριθμ. 12419/1041/2.5.1969 απόφαση του Υπουργείου Γεωργίας παραχωρήθηκε οριστικώς κατά κυριότητα στον Δήμο Νέας Φιλαδέλεφειας έκταση 122 στρεμμάτων ,μέρος του Δημοσίου δασυλλίου Νέας Φιλαδέλφειας ,συνολικής έκτασης 470 περίπου στρεμμάτων,ή οποία είχε κηρυχθεί αναδασωτέα.Σύμφωνα με την απόφαση αυτή,ο πρός ον η παραχώρηση Δήμος υποχρεούτο να επιμελείται με δαπάνες του για την συμπλήρωση ,βελτίωση και πλήρη συντήρηση του δασυλλίου.Περαιτέρω,υποχρεούτο "να διευκολύνει την επιιτέλεσιν του επιδιωκομένου δια της αναδασώσεως της παραχωρούμενης εκτάσεως σκοπού τ.έ. την υγιεινήν και αισθητικήν εκ μέρους των πολιτών απόλαυσιν του δασυλλίου" και τέλος "να μεριμνά δια την διατήρησιν της ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ του".Στην ίδια απόφαση ορίσθηκαν οι περιπτώσεις ανακλήσεως της παραχώρησεως,μεταξύ των οποίων είναι "ή άνευ εγκρίσεως του Υπουργείου Γεωργίας χρησιμοποίησις της εκτάσεως εν όλω ή εν μέρει δια σκοπούς διαφόρους εκείνων χάριν των οποίων αύτη εκηρύχθη ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΑ." Επακολούθησε η υπ'αριθμ. 192233/1463/21.7.1970 απόφαση του ίδιου Υπουργού με την οποία επαναχωρήθηκε στον ίδιο Δήμο,προσωρινώς κατά χρήση,το υπόλοιπο της έκτασης του δασυλλίου της Νέας Φιλαδέλφειας (περίπου 348 στρέμματα),"προς συμπλήρωσιν,βελτίωσιν και συντήρησιν της αναδασώσεως".Με την ίδια απόφαση ορίσθηκε ότι 'ουδεμία ΜΕΤΑΒΟΛΗ της ιδιοκτησίας ή της χρήσεως,εν όλω ή εν μέρει του δασυλλίου ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ" προ της παροχής ειδικής έγγραφης άδειας απο το Υπουργείο Γεωργίας......H ως άνω παραχωρηθείσα έκταση στον Δήμο Νέας Φιλαδελεφείας είχε κηρυχθεί ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΑ με το απο 18.3.1915 Β.Δ/γμα (Φ.Ε.Κ. Α'101/18.2.1915) και είχε συμπεριληφθεί εκ νέου στην υπ'αριθμ. 108426/13.9.1934 (Φ.Ε.Κ.  Β' 133) απόφαση υοθ Υπουργού Γεωργίας περί κηρύξεως ορισμένων εκτάσεων της Αττικής ως ΑΝΑΔΑΣΩΤΕΩΝ.Περαιτέρω,στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Νέας Φιλαδέλφειας (υπ'αριθμ.52894/3374/11.7.1999 απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ.,Φ.Ε.Κ Δ' 527) ορίζεται ότι το Άλσος εντάσσεται στο σχέδιο ως ζώνη ειδικών χρήσεων και παραμένει ΑΛΣΟΣ.........................

...............................14..........Ο λόγος αυτός,με τον οποίο αμφισβητείται ο δασικός χαρακτήρας της έκτασης επι της οποίας διενεργήθηκαν οι επίδικες κατασκευές,πρέπει να ΑΠΟΡΡΙΦΘΕΙ ως ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΣ,διότι απο την 974/2005 ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας προκύπτει ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ως πρός το ζήτημα ότι το Άλσος Νέας Φιλαδελφείας αποτελεί ΔΑΣΟΣ παραχωρηθέν στον Δήμο Νέας Φιλαδελφείας ,κατά το μεγαλύτερο μέρος κατά χρήση και κατά το μικρότερο και ως πρός την κυριότητα,η συνολική έκταση του οποίου τελεί υπο την ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ των διατάξεων του άρθρου 24 του ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ και υπο το ειδικό καθεστώς που διαμόρφωσαν οι αλλεπάλληλες πράξεις του Υπουργείου Γεωργίας ...............

                                Η βιομηχανική κληρονομιά της Νέας Φιλαδέλφειας και το γήπεδο της ΑΕΚ: Προτάσεις ανάδειξης και προστασίας

             
           Το θέμα της κατασκευής του γηπέδου της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια ήλθε ορμητικά στο προσκήνιο τον τελευταίο καιρό με αφορμή την ψήφιση του Νέου Ρυθμιστικού σχεδίου Αθήνας-Θεσσαλονίκης, έχει φέρει και όχι για πρώτη φορά τα πάνω–κάτω την πόλη, απασχολεί καθημερινά τον τύπο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχει δημιουργήσει πολιτικές αντιπαραθέσεις και έχει αναδείξει τα χιλιάδες πρόσωπα της εξουσίας.

Αιχμή των αντιδράσεων ο «φαραωνικός» σχεδιασμός των εγκαταστάσεων- σε όγκο και ύψος- χωρίς σεβασμό στον ιστορικό πολεοδομικό ιστό της πόλης, και πάνω από όλα οι προθέσεις που εκφράζονται και αυτές που υποκρύπτονται στα άρθρα 81 και 82 του Ρυθμιστικού Σχεδίου για καταπατήσεις του παρακείμενου άλσους της Φιλαδέλφειας και παραβιάσεις του δασικού του χαρακτήρα.

Επειδή πιστεύω στη ρήση ότι η δημοκρατία δεν είναι αδιέξοδη, θεώρησα ότι ίσως είναι η κατάλληλη ευκαιρία να μπουν στο τραπέζι των συζητήσεων κάποιες προτάσεις που είχα κάνει ήδη από το 2009 σε ημερίδα που είχε οργανώσει ο Δήμος της Νέας Φιλαδέλφειας για την ανάδειξη της πολιτιστικής του κληρονομιάς.

                 Στο πλαίσιο αυτό και με τίτλο «η βιομηχανική κληρονομιά της Νέας Φιλαδέλφειας: Δρόμοι νερού-Δρόμοι Κλωστοϋφαντουργίας» είχα τονίσει την ανάγκη προστασίας αυτής της κληρονομιάς της Νέας Φιλαδέλφειας ως πολιτιστικό αγαθό που αποβλέπει παράλληλα στην διαφύλαξη της ταυτότητας της πόλης και στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.

Η βιομηχανική κληρονομιά στα βόρεια προάστια και με αντικείμενο την Κλωστοϋφαντουργία και σε παράλληλη πορεία με αυτήν του Πειραιά έχει τις ρίζες της στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αι. Καθοριστικοί παράγοντες για την ανάπτυξη της υπήρξαν τα υδάτινα ρεύματα, του Ποδονίφτη και των παραποτάμων του, η επικοινωνία με το κέντρο και η εγγύτητα της περιοχής με τα κέντρα παραγωγής πρώτων υλών, μαλλί, βαμβάκι και μετάξι. Ως «Κέντρο» της βιομηχανικής εγκατάστασης αναδείχτηκε με τον ερχομό των προσφύγων η Νέα Ιωνία από την οποία πολύ γρήγορα η βιομηχανική δραστηριότητα εξακτινώθηκε στους γύρω προσφυγικούς συνοικισμούς, της Ν. Φιλαδέλφειας, της Ν. Χαλκηδόνας και του Ν. Ηρακλείου, με αποτέλεσμα την ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής, στα βόρεια της Αθήνας, σε Κέντρο Κλωστοϋφαντουργίας του Ελλαδικού χώρου.

                Στην Νέα Φιλαδέλφεια και σε γειτνίαση με το υπό ανέγερση γήπεδο κτίστηκαν δύο μεγάλης δύναμης εργοστάσια:  η «Μπριτάννια» και η  «Βαμβακουργία Φιλαδέλφειας».

Η Μπριτάννια  με τη επωνυμία «Α.Ε BRITANNIA Αγγλική Εριουργία εν Ελλάδι», ιδρύθηκε το 1931 από την εν Μάντσεστερ της Αγγλίας εδρεύουσα Εμπορική Εταιρεία CROSLAND MOOR & CO L.M.D, τον Κ. Ναθαναήλ και την Εταιρεία «Γιαννούτσικος-Πετσιάβας». Με αντικείμενο την κατασκευή μάλλινων υφασμάτων κασμηριών ξεκίνησε με κεφάλαιο κίνησης 16.000 λίρες. Ο ιδρυτής της επιχείρησης Σολομών Ι. Αχλαδέφ διέθετε τα κατάλληλα φόντα με σπουδές στη Κρατική Αγγλική Υφαντουργική Σχολή. Το εργοστάσιο χτίστηκε στις όχθες του Ποδονίφτη στα όρια της Ν. Φιλαδέλφειας και χρησιμοποιούσε κυρίως προσφυγικά χέρια. Το εργοστάσιο χτίστηκε από τον εργολήπτη μηχανικό Ν. Γαβαλά, με την εποπτεία του καθηγητή του Πολυτεχνείου Αχ. Καρρά. Η Μπριτάννια, αφού επέδειξε μια τεράστια αντοχή στις καταθλιπτικές πιέσεις της Ελληνικής βιομηχανίας από τις ανεξέλεγκτες εισαγωγές, πρόσφατα και μέσα στο 2007 ανέστειλε την λειτουργία της.

                 Η «Βαμβακουργία της Φιλαδέλφειας», το 1935, ξεκίνησε με την επωνυμία ΑΕ Ελληνικά Κλωστήρια Υιών Τεγόπουλου». Σύμφωνα με πηγή της εποχής ο Σ. Τεγόπουλος χωρίς να φεισθεί ουδεμιάς δαπάνης  ίδρυσε το «λαμπρόν αυτό οικοδόμημα, αναμφισβητήτως το ανώτερον πάντων εν Ελλάδι εις την διαρρύθμησιν και ίσως το τελειότερον του κόσμου δια την άνετον, την υπερπολυτελή διαβίωσιν του εργάτου». Με ιδρυτικό κεφάλαιο 17.000.000 δρχ, ήδη από την ίδρυσή του, απασχολούσε 350 εργάτες εκ των οποίων το 80% ήταν γυναίκες του γύρω συνοικισμού. Βιομηχανικό αντικείμενό της επιχείρησης ήταν Κλωστές και Βαμβακονήματα, που επεξεργάζονταν με τα πιο σύγχρονα μηχανήματα γερμανικής προέλευσης, με ετήσια παραγωγή 120.000 πάκα. Τα παραγόμενα νήματα ήταν για αποκλειστική χρήση της Καλτσοποιΐας, Πλεκτοποιΐας και Υφαντουργίας εν γένει. Η πολυτέλεια, η καθαριότητα, ο φωτισμός και ακόμη οι καλλιτεχνικοί κήποι, που πλαισίωναν το εργοστάσιο, εντυπωσίαζαν τον επισκέπτη. Το εργοστάσιο ιδρυμένο εν μέσω της μεταξικής δικτατορίας, της 4ης Αυγούστου, της οποίας ο Σ. Τεγόπουλος  ήταν θαυμαστής, είναι το πρώτο που εφαρμόζει το οκτάωρο στις συνθήκες εργασίας.

                 Στη δεκαετία του 1980, με την αποβιομηχάνιση της χώρας, τα ηνία αναλαμβάνει ο τριτογενής τομέας του εμπορίου. Οι τέως προσφυγικοί συνοικισμοί  έπαψαν να αποτελούν δορυφορικούς οικισμούς της πρωτεύουσας και εντάχθηκαν οικονομικά και πολιτισμικά στο ενιαίο οικιστικό σύνολο του λεκανοπεδίου. Έκτοτε ενώ τα χαρακτηριστικά προσφυγικά σπίτια γίνονται έρμαια της αδηφάγου αντιπαροχής, οι βιομηχανικές ζώνες ασφυκτιούν από τις οικιστικές και εμπορικές  πιέσεις και τα βιομηχανικά κελύφη αλλάζουν χρήσεις ή γκρεμίζονται με αποτέλεσμα το βιομηχανικό τοπίο να αλλοιωθεί δραματικά.

Η αναγνώριση και διατήρηση αυτής της κληρονομιάς προσδιορίζει την ταυτότητα της πόλης, δίνει την δυνατότητα επανάχρησης των ιστορικών κελυφών και η αξιοποίησή τους με τρόπους που διατηρούν την ιστορική μνήμη, προσφέρει αναπτυξιακά κίνητρα. Εξέχοντα παραδείγματα επανάχρησης αυτών των κτιρίων έχει να προσφέρει ο Δήμος του Βόλου.

Ο Δήμος της Ν. Φιλαδέλφειας καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει την πρόκληση και να θέσει στο τραπέζι την επανάχρηση των βιομηχανικών κελυφών της Μπριττάνια» και της «Βαμβακουργίας Φιλαδέλφειας». Το συγκρότημα μάλιστα της «Βαμβακουργίας Φιλαδέλφειας» που ανήκει μορφικά στο μοντέρνο κίνημα και διασώζει την υπέροχη καμινάδα του και τις εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας, το 2011 κηρύχτηκε διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού.

                 Το συγκρότημα της Μπριτάννια, λόγω της μέχρι πρόσφατα χρήσης του διατηρείται επίσης σε πολύ καλή κατάσταση με την καμινάδα του να ζευγαρώνει με εκείνη της Βαμβακουργίας, σηματοδότες και οι δύο ενός ιστορικού παρελθόντος.

Τα δύο αυτά συγκροτήματα παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα που δεν τα βρίσκει πλέον κανείς στην Αθήνα. Η τύχη τα διατήρησε σε ένα αλώβητο φυσικό περιβάλλον, δίπλα στον Ποδονίφτη, στο ίδιο εκείνο περιβάλλον που τα τοποθέτησε η ανθρώπινος παράγοντας με στόχο την εκμετάλλευση του υγρού στοιχείου, του τόσο απαραίτητου στην Κλωστοϋφαντουργία. Παράλληλά τους βρίσκουμε στη Νάουσα και στην Έδεσσα. Η οποιαδήποτε λοιπόν πρόταση για αναγνώριση, ανάδειξη και διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς της Ν Φιλαδέλφειας δεν είναι δυνατόν να μην περιλαμβάνει και την ταυτόχρονη εξυγίανση και ανάδειξη του παρακείμενου ρέματος με την οργιώδη βλάστηση.

Θεωρώ, ότι αυτή την στιγμή ο  Δήμος της Ν. Φιλαδέλφειας βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση και πρέπει να βάλει ένα μεγάλο στοίχημα με μια ολοκληρωμένη πρόταση εξυγίανσης και ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής του γηπέδου στο Νέο Ρυθμιστικό σχέδιο:

1. να συνδέσει την ανέγερση του γηπέδου της ΑΕΚ με την επανάχρηση των κελυφών των δύο ιστορικών βιομηχανικών συγκροτημάτων και των βιομηχανικών χώρων επί της Πατριάρχου Κων/νου, με σκοπό να εγκαταστήσει εκεί τις πολιτιστικές (μουσείο ιστορικής μνήμης στην «Βαμβακουργία Φιλαδέλφειας») και εμπορικές χρήσεις που προβλέπονται στους σχεδιασμούς του γηπέδου.
2. να εξυγιάνει το ρέμα του Γιαμπουρλά-Ποδονίφτη, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ιστορική του παρακαταθήκη  μέσα στο ίδιο της το φυσικό περιβάλλον.
3. .Η ολοκληρωμένη πρόταση ανάπλασης  θα πρέπει να περιλαμβάνει όλη την περιοχή (Κιουτάχειας-Λυκούργου-Κηφισίας-Σπάρτης-Λυκούργου-Νέας Ιωνίας-Πατριάρχου Κων/νου) στην οποία εντάσσονται τα βιομηχανικά κτήρια μαζί με τους μικρότερους χώρους πρασίνου και το ενδιάμεσο ρέμα και να προβλέπει ρυμοτομικές ρυθμίσεις και δημιουργία δικτύου πεζοδρόμων ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση.

                 Οι παραπάνω προτάσεις σε απόλυτη συμφωνία με το άρθρο 24 του συντάγματος που ορίζει ότι «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους....», θεωρώ ότι συμβάλλουν: αφενός στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης και αφετέρου στην εκτόνωση των πιέσεων που δέχεται αυτή τη στιγμή η περιοχή της δασικής έκτασης του αλσυλλίου της Ν. Φιλαδέλφειας με τις επεκτάσεις του γηπέδου της ΑΕΚ σε βάρος του αλσυλλίου και κάθε  έννοιας προστασίας του δασικού και φυσικού πλούτου της Πόλης..

                 Θεωρώ ως εκ τούτου ότι οι συντάκτες του Νέου Ρυθμιστικού Νόμου θα πρέπει σε κάθε περίπτωση που αφορά την ιστορική μνήμη (γιατί ιστορική μνήμη για την Ν. Φιλαδέλφεια και τους γύρω προσφυγικούς Οικισμούς δεν είναι μόνο η ιστορία της ΑΕΚ), την προστασία του περιβάλλοντος, την τόνωση της οικονομικής ζωής και κατ΄ επέκταση την ποιότητα της ζωής των  κατοίκων εντός του δομημένου περιβάλλοντός τους, να λάβουν υπόψη τους τις παραπάνω θέσεις για την εκπόνηση μιας συνολικής και ολοκληρωμένης πρότασης εξυγίανσης και ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής του γηπέδου με οφέλη όχι μόνο τοπικά αλλά υπερτοπικά και πιθανόν μικρότερο κόστος.

 Η επιτυχία του εγχειρήματος θεωρώ ότι θα είναι εξασφαλισμένη και η παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενιές αξίζει οποιεσδήποτε θυσίες!!.

Όλγα Δακουρά - Βογιατζόγλου

Αρχαιολόγος Α’ ΕΠΚΑ

Μέλος του Ελληνικού TICCIH