Τα οικιστικά μας προβλήματα και οι εμπειρίες ευρωπαϊκών πόλεων κατά το Μεσοπόλεμο

"Αναδημοσιεύσεις από τον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας" http://www.kosmosnf.gr

Βαρκελώνη, 1936

Όσα ακολουθούν είναι απόσπασμα από την εισήγηση του Άλκη Χριστοφέλλη στο Ζ’ Πανελλήνιο Αρχιτεκτονικό Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο από τις 19-24 Μαρτίου 1978, με θέμα «Το επάγγελμα του αρχιτέκτονα». Το συνέδριο οργάνωσε ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών και ήταν το πρώτο μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών· η εισήγηση του Άλκη Χριστοφέλλη είχε τον τίτλο «Λειτουργία και στρατηγική της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Αρχιτεκτονική παιδεία και αρχιτεκτονικό έργο».


«… το πρόσφατο παρελθόν των ευρωπαϊκών πόλεων είναι ιστορία νωπή και επίκαιρη και για τα σημερινά μας οικιστικά προβλήματα. Αναφέρομαι κυρίως στην εποχή του Μεσοπολέμου, όταν σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης οι αρχιτέκτονες αναμετρήθηκαν με ζητήματα μεταβολής των οικισμών σε συνεργασία με τις τοπικές διοικήσεις και σε συνάρτησή με το αίτημα της εργατικής τάξης να συμμετάσχει στη δημόσια ζωή. Πρόκειται για τις εμπειρίες των λαϊκών και δημοκρατικών διοικήσεων των δεκαετιών ’20 και ’30: Στη Βιέννη από το 1922 ως το 1932, στη Μόσχα στη διάρκεια της Νέας Οικονομικής Πολιτικής, στη Βαρκελώνη στη διάρκεια του Λαϊκού Μετώπου πριν από τον εμφύλιο πόλεμο όταν οι αρχιτέκτονες σε συνεργασία με το σοσιαλιστοκομμουνιστικό και το αναρχικό συνδικάτο των εργαζομένων εκπόνησαν προτάσεις για ρυθμιστικά σχέδια· αναφέρομαι, τέλος, στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού από το 1936 ως το 1939, χρόνια στη διάρκεια των οποίων η Κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου ανέλαβε σημαντικές πρωτοβουλίες για την οικοδόμηση σχολικών κτιρίων, εργατικών οικισμών κλπ. Στη διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής νοοτροπίας στην κάθε πόλη σημασία είχε, τότε όπως και τώρα, η τοπική πολιτιστική της παράδοση και όχι τα θεωρητικά σχήματα του πολυεθνικού «Μοντέρνου Κινήματος»».

Κώστας Π. Παντελόγλου