ΦΥΛΑΚΕΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ: Ο «ΣΩΦΡΟΝΙΣΜΟΣ» ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

ΦΥΛΑΚΕΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ: Ο «ΣΩΦΡΟΝΙΣΜΟΣ» ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 12 Μαρτίου 2018

Στις 6 Μαρτίου 2018 η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων πραγματοποίησε προγραμματισμένη επίσκεψη στις Φυλακές Κορίνθου (Δικαστικές και Ανηλίκων). Οι φυλακές βρίσκονται εντός του αστικού ιστού, είναι μικρού μεγέθους και σήμερα φιλοξενούν συνολικά 23 κρατούμενους σε ξεχωριστές πτέρυγες (7 ανήλικους και 15 ενήλικες).

Δικαστικές φυλακές

Η Πρωτοβουλία δεν μπόρεσε να επισκεφτεί τους χώρους διότι σύμφωνα με τον διευθυντή, δεν το επέτρεπε το Υπουργείο. Συνομίλησε όμως με κρατούμενους - υποχρεωτικά παρουσία της κοινωνικής λειτουργού, κατά την άποψη της διεύθυνσης.

Οι κρατούμενοι κατά τη συνομιλία μας, και παρά την παρουσία της κοινωνικής λειτουργού, κατήγγειλαν ονομαστικά (τα ονόματα στη διάθεση της Πρωτοβουλίας) ομάδα σωφρονιστικών υπαλλήλων οι οποίοι τους κακομεταχειρίζονται,  υποβάλλοντάς τους σε εξευτελιστικό έλεγχο σε ένα ιδιαίτερο δωμάτιο, αναγκάζοντάς τους να ξεγυμνωθούν εντελώς κάθε φορά μετά το ανοιχτό επισκεπτήριο είτε με συγγενή είτε με το συνήγορό τους, παρότι αυτό επιτηρείται από σωφρονιστικό υπάλληλο και κάμερα. Όποιος αρνείται περνάει πειθαρχικό. Η συζήτηση επικεντρώθηκε κυρίως στη συμπεριφορά των παραπάνω σωφρονιστικών, οι οποίοι παρεμπιπτόντως την ημέρα της επίσκεψής μας απουσίαζαν σύσσωμοι. Οι προαναφερόμενοι σωφρονιστικοί απαγορεύουν επίσης στους κρατούμενους να έχουν μια σειρά από προσωπικά είδη, ( πχ. σκούφο για το χειμώνα αλλά αντ’ αυτού τους προτείνουν να κόψουν ένα μπατζάκι από τη φόρμα τους και να το φορέσουν στο κεφάλι(!)).  Απευθύνονται προσβλητικά σε αλλοδαπούς και μη, ενώ έφτασαν να ασκήσουν μπούλινγκ σε εθελόντρια με αποτέλεσμα να σταματήσει την εθελοντική εργασία και σε ένδειξη συμπαράστασης να  αποχωρήσουν και οι συνάδελφοί της.

Υπογραμμίζεται ότι σύμφωνα με τo άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων  «Ουδείς επιτρέπεται να υποβληθή εις βασάνους ούτε εις ποινάς ή μεταχείρισιν απανθρώπους ή εξευτελιστικάς» (βλ. www.unhcr.gr).

Από τη συζήτηση προέκυψε επίσης ότι στο κατάστημα υπάρχουν κρατούμενοι οι οποίοι αν και πληρούν τις προϋποθέσεις για τη μεταγωγή τους σε αγροτικές φυλακές, η διεύθυνση της φυλακής κάνει αρνητική εισήγηση στην ΚΕΜ, με τη δικαιολογία ότι είναι απαραίτητοι για τη λειτουργία της φυλακής. Όμως η άσκηση των δικαιωμάτων των κρατουμένων δεν μπορεί να εξαρτάται από τις λειτουργικές ανάγκες της εκάστοτε φυλακής. Η διεύθυνση της φυλακής θα πρέπει να βρει τρόπο να καλύψει τις λειτουργικές της ανάγκες και όχι να καταστρατηγεί τα δικαιώματα των κρατουμένων.   

Το κατάστημα διαθέτει αγροτικό γιατρό για τις ανάγκες των κρατουμένων,  ο οποίος το  επισκέπτεται όποτε το επιτρέπουν οι εφημερίες του στο νοσοκομείο, επίσης  κοινωνική λειτουργό και ψυχολόγο. Οδοντίατρος δεν υπάρχει, και  όταν παραστεί ανάγκη ο κρατούμενος μεταφέρεται στο νοσοκομείο σιδηροδέσμιος  όπου και παραμένει έτσι κατά τη διάρκεια της όποιας επέμβασης. Το νοσοκομείο παρέχει μόνον υποτυπώδεις εργασίες, όπως μας είπαν οι κρατούμενοι, και  όποιος έχει χρήματα -όταν και αν πάρει άδεια- πηγαίνει σε ιδιώτη οδοντίατρο. Στο κατάστημα δεν υπάρχει skype που θα διευκόλυνε την επικοινωνία των κρατουμένων, αλλοδαπών και μη, και κυρίως των ανηλίκων με τους δικούς τους.

Την επόμενη ημέρα της επίσκεψης της Πρωτοβουλίας οι εν λόγω σωφρονιστικοί υπάλληλοι προφανώς ενοχλημένοι από την επίσκεψη της Πρωτοβουλίας και θέλοντας να εκφοβίσουν τους κρατούμενους ώστε να σταματήσουν να διαμαρτύρονται για την εξευτελιστική και ταπεινωτική μεταχείριση που υφίστανται αλλά και γενικότερα για τις συνθήκες κράτησης στο εν λόγω κατάστημα, φρόντισαν να δημιουργηθεί επεισόδιο από έναν εκ των ως άνω σωφρονιστικών ο οποίος είχε βάρδια κατά τη διάρκεια ενός επισκεπτηρίου, με αποτέλεσμα να κάνει αναφορά, παραπέμποντας για πειθαρχική μεταγωγή κρατούμενο που υπερασπίστηκε τον συγκρατούμενό του. Έτερος σωφρονιστικός από αυτή την ομάδα  δήλωσε στις  9/3/2018 -παρουσία του συνηγόρου του κρατούμενου- ότι μετά την αποχώρηση του συνηγόρου θα προχωρήσει στην ίδια ταπεινωτική μεταχείριση.

Φυλακή ανηλίκων

Η φυλακή ανηλίκων βρίσκεται στο κτίριο  των  δικαστικών φυλακών, απλώς με μια καγκελόφραχτη  πόρτα ως διαχωριστικό. Σήμερα έγκλειστοι είναι 7 έφηβοι. Συνομιλήσαμε, παρουσία πάντα της κοινωνικής λειτουργού, με 4 από αυτούς –έναν Αλγερινό, έναν από το Κασμίρ και δύο Ρομά (χωρίς διερμηνέα για τους αλλοδαπούς)- οι οποίοι παρακολουθούν το μονοθέσιο δημοτικό σχολείο 2 ώρες καθημερινά. Πέραν αυτού δεν υπάρχει καμία άλλη εκπαιδευτική ή ψυχαγωγική δραστηριότητα εκτός  από τις μπασκέτες στο προαύλιο που συχνά όμως δεν τις χρησιμοποιούν γιατί οι σωφρονιστικοί δεν τους αντικαθιστούν τις σκισμένες μπάλες, παρότι υπάρχουν στην αποθήκη.  Τα παιδιά ήταν αρκετά φοβισμένα και η επικοινωνία μαζί τους δεν ήταν εύκολη.  

Οι ανήλικοι  όμως θα έπρεπε να έχουν καλύτερη και πιο αξιοπρεπή μεταχείριση, με δεδομένο ότι, έτσι κι αλλιώς, ο εγκλεισμός αποτελεί τραυματική εμπειρία και πολύ περισσότερο για έναν ανήλικο και ο συγκεκριμένος χώρος με τους συγκεκριμένους σωφρονιστικούς ουδόλως βοηθά την ψυχολογία αυτών των παιδιών και πολύ περισσότερο την επανένταξή τους.  

Μετά της συνάντησή μας με τους κρατούμενους, θέσαμε στον διευθυντή τα παραπάνω θέματα και τις  αιτιάσεις των κρατουμένων για τους σωφρονιστικούς,  ο οποίος επιβεβαίωσε τη συμπεριφορά της ομάδας αυτής των σωφρονιστικών υπάλληλων, πλην όμως όπως είπε είναι νόμιμοι(!) διότι εφαρμόζουν τον εσωτερικό κανονισμό της φυλακής και ο ίδιος αδυνατεί να παρέμβει διότι θα του κάνουν αναφορά! Όσο για τα ανήλικα, όπως μας είπε η έλλειψη δραστηριοτήτων οφείλεται στο ότι ένας εθελοντής θεατρολόγος ο οποίος στο παρελθόν πρόσφερε τις υπηρεσίες του, αποχώρησε.   

Στην  τελευταία της έκθεση (2016) η  Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των  Βασανιστηρίων (CPT) σχετικά με τις ελληνικές φυλακές μεταξύ άλλων αναφέρει:  «…..κατά την επίσκεψη της Επιτροπής στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων των Δικαστικών Φυλακών Κορίνθου, παρατηρήθηκε η πλήρης απουσία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τους νεαρούς κρατουμένους, γεγονός που καθιστά αναγκαία την αναβάθμιση των υλικών συνθηκών, την ενίσχυση των προσφερόμενων δημιουργικών δραστηριοτήτων και την κατάλληλη εκπαίδευση, αλλά και επιθεώρηση του προσωπικού, που εργάζεται με τους νεαρούς κρατουμένους. Μάλιστα, η Επιτροπή προτρέπει τις ελληνικές αρχές να αναθεωρήσουν την προσέγγισή τους απέναντι στο σύστημα κράτησης νέων, υπό το πρίσμα της διαμόρφωσης ενός περισσότερο ανθρωποκεντρικού και ενθαρρυντικού περιβάλλοντος» (βλ. http://theartofcrime.gr Περίληψη έκθεσης της CPT προς την ελληνική κυβέρνηση).

Επίσης στο πρόσφατο (2018) ενημερωτικό της σημείωμα η CPT  για τις φυλακές κάνει αναφορά στην Ελλάδα σχετικά με τη «διεξαγωγή σωματικής έρευνας των κρατούμενων και συμπεριφορές εκφοβισμού εκ μέρους των φυλάκων» παραπέμποντας και σε προγενέστερες εκθέσεις της Επιτροπής που δημοσιεύτηκαν το 2010 και το 2011.  Η Επιτροπή επίσης υπενθυμίζει στις αρμόδιες διευθύνσεις των φυλακών πως πρέπει να αποφεύγονται «η λεκτική κατάχρηση και ο εκφοβισμός των κρατουμένων». Όσο για τις σχέσεις μεταξύ προσωπικού και κρατούμενων θα πρέπει να είναι ισορροπημένες ώστε να διασφαλίζουν την ασφάλεια όλων, αναφέρεται στο ενημερωτικό σημείωμα της CPT (βλ. www.amna.gr).

 Παρ’ όλα αυτά όμως και παρά τις συνεχείς καταδίκες της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την κατάσταση στις φυλακές, οι εξουσιαστικές νοοτροπίες  αυτών που θεωρούν τις φυλακές μαγαζάκι τους ζουν και βασιλεύουν

Η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων  όπως πάντα στέκεται στο πλευρό των κρατουμένων, υποστηρίζοντας τον αγώνα τους για αξιοπρέπεια. Αντιτίθεται σε οποιοδήποτε τιμωρητικό μέτρο «σωφρονισμού» εκ μέρους του πειθαρχικού συμβουλίου της Δικαστικής Φυλακής Κορίνθου και καταδικάζει απερίφραστα τη συμπεριφορά των εν λόγω σωφρονιστικών υπαλλήλων, καθώς η εξευτελιστική και ταπεινωτική μεταχείριση συνιστά βασανιστήριο και είναι κολάσιμη. Οι κρατούμενοι το μόνο που στερούνται είναι η ελευθερία τους  -που συνιστά έτσι κι αλλιώς τεράστια τιμωρία- ως εκ τούτου  η αξιοπρέπειά τους θα πρέπει να γίνεται σεβαστή.

Καλεί το Υπουργείο να πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να σταματήσει επιτέλους αυτού του είδους η αντιμετώπιση των κρατουμένων εκ μέρους  σωφρονιστικών υπαλλήλων, διευθυντών και πειθαρχικού συμβουλίου. Ο εσωτερικός κανονισμός των φυλακών δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να παραβιάζει ουσιώδη δικαιώματα των κρατουμένων, και αν αυτό συμβαίνει θα πρέπει να αναθεωρηθεί άμεσα και όχι να χρησιμοποιείται σαν δικαιολογία για ανάλογες συμπεριφορές.

Καλεί επίσης το Υπουργείο  να οδηγήσει όλους τους εφήβους εκτός φυλακής σε ανοιχτές δομές που θα λειτουργούν με επιστημονικό προσωπικό, το οποίο θα αναλάβει να υποκαταστήσει το οικογενειακό περιβάλλον και να αποκαταστήσει την οφειλόμενη προς αυτά τα παιδιά μέριμνα της Πολιτείας (βλ. ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 2018-2020).  Δεν υπάρχει κανένα άλλοθι για άλλη χρονοτριβή. Οι καταρτισμένοι επιστήμονες υπάρχουν (καταδικασμένοι από κρατικές επιλογές στην ανεργία). Οι χώροι υπάρχουν. Το οικονομικό κόστος δεν υπερβαίνει σε καμία περίπτωση το κόστος της λειτουργίας της φυλακής. Τα υποδείγματα αφθονούν σε άλλες χώρες. Το όφελος για τα παιδιά και την κοινωνία είναι τεράστιο. Οι  υπεύθυνοι λοιπόν ας αναλάβουν άμεσα τις ευθύνες τους.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ

τηλ: 6977029964

email: kratoymenoi@gmail.com

www.tokeli.gr