ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ

Η Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων την Τετάρτη 27/05 πραγματοποίησε παράσταση διαμαρτυρίας έξω από  το υπουργείο Δικαιοσύνης ζητώντας να καταργηθεί η διάταξη (αρ.100 παρ.3, περιπτ. θ) που προβλέπει την «υποχρεωτική δωρεά» κρατουμένων σε κοινωφελή ιδρύματα ως περιοριστικό όρο στην υπό όρους αποφυλάκιση.

Κατά τη συνάντηση αντιπροσωπείας της Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων με τον γ.γ Αντεγκληματικής  Πολιτικής  του Υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Φυτράκη, κατατέθηκε το αίτημα για κατάργηση της συγκεκριμένης διάταξης, καθώς δημιουργεί εμπόδια στην αποσυμφόρηση των φυλακών  σύμφωνα με το τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης (Ν.4322/2015). Ο κ. Φυτράκης δεσμεύτηκε, όχι για κατάργηση, αλλά για τροποποίηση/περιορισμό της συγκεκριμένης διάταξης ως προς την εφαρμογή της. 

Θεωρούμε  πως μια τροπολογία της διάταξης αυτής με το κριτήριο της απορίας ή κάποια πρόβλεψη εξαιρέσεων,  μόνο άδικη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, καθώς οι κρατούμενοι θα υποχρεώνονται να εξαγοράσουν την ελευθερία τους υπό τη μορφή της «υποχρεωτικής δωρεάς» αλλά και θα διαχωρίζονται οι υπό αποφυλάκιση κρατούμενοι σε έχοντες και μη.

Επιπλέον, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου με τον τίτλο «Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση του καταστήματος κράτησης Γ τύπου και άλλες διατάξεις» (Ν.4322/2015), έχουμε δεχθεί μεμονωμένες καταγγελίες από κρατούμενους για καθυστέρηση και προβλήματα εφαρμογής του νόμου για την αποσυμφόρηση σε ορισμένες φυλακές της χώρας. 

Ως εκ τούτου, ως Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων, προχωράμε στην καταγραφή των προβλημάτων και των αποφυλακίσεων, ώστε να καταθέσουμε συνολική αναφορά στο υπουργείο. Παρ’ όλα αυτά η  εικόνα που μας μεταφέρεται είναι ότι η πλειοψηφία των φυλακών προχωρά τις αποφυλακίσεις χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.

Ακολουθεί το υπόμνημα της Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων όπως αυτό κατατέθηκε στο υπουργείο Δικαιοσύνης.

***

Δεν είναι δωρεά είναι εκβιασμός

Να καταργηθεί η υποχρεωτική φιλανθρωπία ως όρος αποφυλάκισης

Αθήνα, 27 Μαΐου 2015 

Τα τελευταία χρόνια ο συνωστισμός στις ελληνικές φυλακές έχει ξεπεράσει κάθε όριο, με την Ελλάδα να βρίσκεται τρίτη στην πανευρωπαϊκή κατάταξη του υπερπληθυσμού με 133,9%. Στις 13/2/2012 ψηφίστηκε νόμος που αφορούσε και «Μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης» (Ν. 4043/2012), με στόχο την αποσυμφόρηση των φυλακών εφαρμόζοντας μέτρα πρόωρης αποφυλάκισης. Δύο χρόνια μετά, ψηφίστηκε ο νόμος «Ρυθμίσεις Ποινικού και σωφρονιστικού δικαίου και άλλες διατάξεις» (Ν. 4274/2014), με στόχο και πάλι την αποσυμφόρηση. Στις 27/4/2015, ακολούθησε τρίτος νόμος –υπό τη νέα κυβέρνηση- με τον τίτλο «Μεταρρυθμίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση του καταστήματος κράτησης Γ τύπου και άλλες διατάξεις» (Ν. 4322/2015).

Για τους προηγούμενους δύο έχουμε δει τα αποτελέσματά τους, σύμφωνα με τα οποία η αναμενόμενη αποσυμφόρηση δεν επετεύχθη, καθώς εξαιρούνταν πλείστες περιπτώσεις κρατουμένων, με αποτέλεσμα την πρακτική ακύρωση των στόχων του νόμου. Στον παρόντα νόμο δεν έχουμε ακόμα συνολικά συμπεράσματα. Ωστόσο, φαίνεται πως η εφαρμογή του εξαρτάται από τις διοικήσεις των φυλακών και την ερμηνεία που εκείνες δίνουν στο νόμο για την άμεση εφαρμογή του ή την εξαίρεση κρατουμένων. Μέχρι στιγμής φαίνεται πως σε ορισμένες φυλακές έχει επιτευχθεί αποσυμφόρηση, ενώ σε άλλες αναμένεται ερμηνευτική εγκύκλιος για την εφαρμογή του νόμου. Ωστόσο, εγείρεται ένα –όχι και τόσο μη αναμενόμενο- πρόβλημα.

Οι πρόωρες αποφυλακίσεις επιβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 100, παρ. 3 του Ποινικού Κώδικα. Το 2010, με το νόμο «Εξορθολογισμός και βελτίωση στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης» (Ν. 3904/2010), τροποποιήθηκε ο Ποινικός Κώδικας, και συγκεκριμένα το άρθρο 100 (Αναστολή σε ποινές άνω των τριών ετών. Αναστολή υπό επιτήρηση). Στην τρίτη παράγραφο αυτού του άρθρου, προστέθηκε, μεταξύ άλλων, στους όρους αναστολής υπό επιτήρηση, η περίπτωση (θ), σύμφωνα με την οποία μπορεί να επιβληθεί ως όρος «η προσφορά ποσού, ύψους μέχρι 10.000 ευρώ σε κοινωφελές ίδρυμα». Το 2012, κρατούμενοι από τις φυλακές Ναυπλίου δεν μπόρεσαν να αποφυλακιστούν, καθώς τους επιβλήθηκε αυτός ο όρος, με την υποχρέωση να καταβάλλουν στο Χαμόγελο του Παιδιού ποσά 3.000-8.000 ευρώ. Το 2014, επιβλήθηκε σε πέντε οροθετικούς κρατούμενους με την υποχρέωση να καταβάλλουν 800-5.000 ευρώ, οι τέσσερις εκ των οποίων δεν είχαν τη δυνατότητα να τα πληρώσουν και παρέμειναν στη φυλακή. Σήμερα, γνωρίζουμε τουλάχιστον μία περίπτωση, τον Σ.Σ., στον οποίο επιβλήθηκε το ποσό των 1.000 ευρώ (Πειραιάς 19/5/2015, αριθμ. Διάταξης 191).

Εμείς αναρωτιόμαστε κατά πόσο η συγκεκριμένη διάταξη βοηθάει στην αποσυμφόρηση των φυλακών σύμφωνα με το τελευταίο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, όταν το ίδιο το υπουργείο παραδέχεται πως το 70% των κρατούμενων είναι άποροι; Από πότε η δωρεά σε κοινωφελή ιδρύματα έχει μετατραπεί σε χρηματική ποινή; Γιατί τα ιδρύματα αυτά δέχονται να εισπράξουν αυτά τα ποσά από ανθρώπους που βρίσκονται υπό εκβιασμό; Φυσικά, μια τροπολογία της διάταξης αυτής με το κριτήριο της απορίας ή κάποιο πιο διευρυμένο κριτήριο, μόνο άδικη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, καθώς οι κρατούμενοι θα υποχρεούνται να εξαγοράσουν την ποινή τους, με τη μετατροπή της σε χρηματική ποινή, και μάλιστα υπό τη μορφή της «υποχρεωτικής δωρεάς».

Γι’ αυτό, ζητάμε από το υπουργείο Δικαιοσύνης να καταργήσει τη συγκεκριμένη διάταξη (άρθρ. 100 παρ. 3, περιπτ. θ)  αν επιθυμεί  πραγματικά την αποσυμφόρηση των φυλακών και αν επιθυμεί να μη διαχωρίζονται οι υπό αποφυλάκιση κρατούμενοι σε έχοντες και μη. Επίσης, ζητάμε από τις οργανώσεις πρόνοιας να τοποθετούν δημόσια και να αρνηθούν να  δέχονται δωρεές από κρατούμενους ως αντίτιμο της ελευθερίας τους.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ

                              www.tokeli.gr