Μ” αφορμή τα 150 χρόνια της Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα, ένα κείμενο της «Επιθεώρησης Τέχνης» στα 100 χρόνια της Ένωσης (1964) (Για μια βιβλιογραφία και μια βιβλιοθήκη ως προϋποθέσεις επτανησιακών σπουδών)

"Αναδημοσιεύσεις από τον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας" http://www.kosmosnf.gr

Το κτίριο της Αναγνωστικής Εταιρίας Κέρκυρας, όπου απόκειται σήμερα το αρχείο Πιέρρη

Το κείμενο που καταχωρώ σήμερα στον «Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας» το κρίνω κατάλληλο για να επισημάνω την επέτειο, μ” ένα τρόπο ωστόσο που τον κρίνω ουσιαστικά ωφέλιμο και για άλλες ανάλογες περιπτώσεις – έτσι έκρινα τότε τα πράγματα, όταν πρωτοδιάβασα αυτό το κείμενο 21 χρονών, έτσι τα κρίνω και σήμερα 50 χρόνια μετά…


«Μια ιστορική επέτειος κι ένας θάνατος έρχονται να διασταυρωθούν μ” ένα τρόπο πικρά συμβολικό: η επέτειος για τα 100 χρόνια από την Ένωση της Επτανήσου (με την Ελλάδα το 1864) και ο θάνατος, τον περασμένο Ιούνη (1964), του Νάκη Πιέρρη. Η επέτειος, οικτρά απονευρωμένη, χάνει το νόημά της μέσα σε προχειρότητες και αδέξιες υπεκφυγές· ο θάνατος του Κερκυραίου λογίου (Νάκη Πιέρρη) έρχεται να θυμίσει το χρέος της Πολιτείας και των πνευματικών ιδρυμάτων απέναντι στο έργο του Πιέρρη και να καταστήσει το χρέος αυτό κάτι περισσότερο από επίκαιρο.

Ο Νάκης Πιέρρης ίσως είναι άγνωστος στο ευρύτερο κοινό,γιατί, εξαιρετικά ολιγογράφος ο ίδιος, δεν έπιασε τον χώρο που μπορούσε μέσα στην δημοσιότητα. Συλλέκτης κυρίως παρά συγγραφέας, αφιέρωσε τις δυνάμεις του στον σχηματισμό μιας πλούσιας επτανησιακής βιβλιοθήκης και στην συμπλήρωση της Ιονικής Βιβλιογραφίας Αιμιλίου Λεγκράν (1494-1900). Χωρίς καμμιά ιδιαίτερη οικονομική άνεση κατόρθωσε να συγκεντρώσει ένα μεγάλο αριθμό επτανησιακών εντύπων, ανάμεσα στα οποία τα σπάνια δεν είναι, αριθμητικά, τα λιγώτερα· από την βιβλιοθήκη αυτή βγήκε ένας εντυπωσιακός αριθμός προσθηκων στην Bibliographie Ionienne του Legrand: στα 4043 λήμματα της δίτομης βιβλιογραφίας του Λεγκράν, ο Νάκης Πιέρρης προσθέτει άλλα 1850 περίπου, ορίζοντας έτσι στις διαστάσεις τους όσα φαινόμενα σχετικά με τα επτανησιακά πράγματα μπορούν να υποδειχθούν από μια βιβλιογραφική συναγωγή.

Με την βιβλιογραφία του (Νάκη) Πιέρρη, συνταγμένη στον τύπο του Λεγκράν και μεθοδικά ταξινομημένη, οι επτανησιακές σπουδές αποκτούν ένα απαραίτητο εργαλείο, μια προϋπόθεση για την προκοπή τους· με την βιβλιοθήκη του, μιαν άλλη εξ ίσου αναγκαία προϋπόθεση. Θα ήταν κοινός τόπος για όσους ασχολούνται με την επτανησιακή ιστορία και παιδεία η υπόμνηση του περιωρισμένου αριθμού των αναγραφών της βιβλιογραφίας του Λεγκράν και οι ελλείψεις των μεγάλων βιβλιοθηκών σε επτανησιακά έντυπα. Με την έκδοση της βιβλιογραφίας του Πιέρρη τα θέματα της επτανησιακής βιβλιογραφίας θα έπαιρναν μια τεράστια προώθηση και με το άνοιγμα της βιβλιοθήκης του στην έρευνα η τελευταία θα είχε στην διάθεσή της ένα πλούσιο και, αλλοιώς, απρόσιτο υλικό.

Ο θάνατος, ωστόσο, εμπόδισε τον (Νάκη) Πιέρρη να βρει τρόπο ώστε το έργο του να φτάσει στην δημοσιότητα· και ούτε είναι πιθανό να φτάσει αν η Πολιτεία ή τα πνευματικά ιδρύματα δεν καλύψουν την σχετικά μικρή δαπάνη. Ο Νάκης Πιέρρης δεν ήταν πλούσιος· την συλλογή του σε βιβλία και αντικείμενα την σχημάτισε με θυσίες και όχι με το περίσσευμά του· επιθυμία δική του και της χήρας του είναι να μείνουν τα βιβλία του στην Κέρκυρα, στην διάθεση του κοινού και της έρευνας, τοποθετημένα ωστόσο στην κατάλληλη θέση.

Σήμερα γιορτάζονται με πενιχρές και διαβατικές εκδηλώσεις τα εκατό χρόνια της Ένωσης (της Επτανήσου με την Ελλάδα)· το καλύτερο μνημείο αυτών των εκδηλώσεων θα ήταν η πραγματοποίηση της έκδοσης της επτανησιακής βιβλιογραφίας του Πιέρρη και η ρύθμιση της τύχης της βιβλιοθήκης του που, με αφιλοκέρδεια, η σύζυγός του την παραχωρεί στην Κέρκυρα. Θα ήταν απόλυτα δικαιολογημένο να περιμένει κανείς μιαν έμπρακτη εκδήλωση ευαισθησίας από την Κυβέρνηση (της Ενώσεως Κέντρου με Πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου) ως προς και τα δυο θέματα. Μέσα στις διάφορες δαπάνες για τον εορτασμό της Ένωσης, οι δαπάνες για την έκδοση της βιβλιογραφίας (Πιέρρη) θα ήταν οι ελάχιστες· και το αποτέλεσμα τεράστιο και σε διάρκεια και σε χρησιμότητα.

Μέσα στην ανυπολόγιστη φθορά της εθνικής κληρονομιάς, μέσα στο σκοτάδι της άθλιας συνήθειας της απεμπόλησης της πολιτισμικής μας παράδοσης, η ρύθμιση του ζητήματος της βιβλιογραφίας και της της βιβλιοθήκης του Νάκη Πιέρρη θα ήταν μια πράξη πνευματικού ήθους και εθνικής ευαισθησίας».

Κώστας Π. Παντελόγλου