Ο περιοδικός τύπος της Σμύρνης· μια καταγραφή

"Αναδημοσιεύσεις από τον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας" http://www.kosmosnf.gr/

Όσα σήμερα καταχωρώ στην στήλη «Μικρασιατικές Σελίδες» του «Κόσμου της Ν. Φιλαδέλφειας» είναι μια καταγραφή του περιοδικού τύπου της Σμύρνης, που είδε το φως της δημοσιότητας προπολεμικά σε πρωινή εφημερίδα των Αθηνών. Περιλαμβανόταν σε αρθρογραφία για τον Ελληνικό τύπο της Σμύρνης, και από εκεί την απέσπασα προκειμένου να λάβουν γνώσιν οι ενδιαφερόμενοι, διαβάζοντας τα παρακάτω:

προμετωπίδα του πρώτου φύλλου του περιοδικού «Βίων» – αρχείο Δημόσιας Κεντρικής Ιστορικής Βιβλιοθήκης Χίου «Κοραής»

«Ο περιοδικός τύπος της Σμύρνης παρακολουθεί κατά πόδας τον καθημερινόν, εν μέρει δε και προηγείται αυτού κατά την εξής σειράν:

«Μνημοσύνη» του Αβραάμ Ομηρόλη 1833-1834, «Πλούτος» του Κυριάκου Φαιδρού 1837, «Αποθήκη Ωφελίμων Γνώσεων» υπό αμερικανικής εταιρείας με διεύθυνσιν Ν. Πετροκοκκίνου εικονογραφημένη, «Ο φιλολογικός κήπος της Ιωνίας» του Αργυρού Καράβα με συνεργασίαν του Ισ. Σκυλίτση 1838, «Ο Κλέπτης» [κατά μίμησιν του ομωνύμου γαλλικού] του Ιωσήφ Μάγνη 1840, «Ο δημοτικός» του αυτού, «Ο Μέλης» του Σπ. Σταματόπουλου 1840, «Η Πρόοδος», «Η Ιωνική Μέλισσα», «Η Φιλολογία» του Γ. Λαμπίση 1841, «Ο Φίλος των Νέων» του ιδίου Αβραάμ Ομηρόλη 1841,  »Η Ευρυνόμη» του Γ. Ροδοκανάκη και Ι. Καλλιγέρη [επί τρεις μήνας 1842], η άλλη «Ευρυνόμη» του Σπ. Αυλωνίτη, «Ο Καθρέπτης των Ανθρωπίνων Πράξεων» 1842, «Ο Σμυρναίος» του Σ. Ραφόπουλου 1843, «Οι Τρεις Χάριτες, Αγλαΐα, Ευφροσύνη και Θάλεια», «Ο Φανός της Μεσογείου» και το «Άστρον της Ανατολής» 1843-1844. Ο «Θεατής» του Γ. Ζαραχάνη 1844.

Όλα τ” ανωτέρω περιοδικά, με τα φαντακτερά ονόματά των εξεδίδοντο τότε χωρίς προηγουμένην κυβερνητικήν άδειαν, η οποία δεν προαπητείτο υπό του νόμου μέχρι του 1844.

Κατόπιν η «Σάλπιγξ» του Δ. Χριστογιαννοπούλου εκδότης ο Ιωσήφ Μάγνης 1847, η «Ιωνική Μέλισσα» του κ. Ν. Δοντά 1850 με την τακτικήν συνεργασίαν του Ικεσίου Λάτρη. Ο «Οφθαλμός της Ασίας» του Α. Πατρικίου 1855. «Ο Προορισμός» του Γ. Ζαΐμη 1856. «Ο Φιλόκαλος Σμυρναίος» των Αδελφών Κοντοπούλου 1858. «Η Νέα Αποθήκη Ωφελίμων και Τερπνών Γνώσεων» υπό των διδασκάλων της Ευαγγελικής Σχολής Γ. Κασιμάτη, Γ. Βοντζίδη και Σ. Παπαναστασίου 1859. «Η Μνημοσύνη ή Νέος Πλανήτης» των Γ. Σίμου και Α. Καρτάλη 1859. «Η Σελήνη των Δ. Πανταζή και Χ. Ζιάκα 1860.

Επακολουθεί κενόν εις τας πληροφορίας – τας ιδικάς μου τουλάχιστον – μέχρι του 1865. Και μετά τούτο: «Η Εδέμ» των Αδελφών Γρηγοριάδη 1866. «Ο Μέντωρ», ενδιαφέρον εικονογραφημένον περιοδικόν υπό των αυτών Αδελφών Γρηγοριάδη 1869-1874. «Ο Πυθαγόρας» υπό των αυτών. Το περιοδικόν του «Αναγνωστηρίου Σμύρνης» με την πρωτοβουλίαν του Κ. Ξανθοπούλου Διευθυντού της Ευαγγελικής Σχολής 1869. «Η Ανατολική Επιθεώρησις» του Θεοφάνους Παράσχου 1872. «Ο Μέλης» του Γραμματικού και Ζαχαρίου 1872. «Ο Ερμής» 1872. «Ο Όμηρος», μηνιαίον [μετά την μετατροπήν του "Αναγνωστηρίου Σμύρνης" εις Φιλεκπαιδευτικόν Σύλλογον "Όμηρον" 1873], επί σειράν έξη ετών, άξιον χωριστής μνείας. «Η Τέρψις» του Ν. Κοντοπούλου, Σαββατιαίον και εν μέρει σατυρικόν. «Η Ιωνική Μέλισσα» άλλη αυτή από εκείνην του εκδότου Χέλμη, υπό του Επ. Κυριακίδη και Μ. Κουτούβαλη 1877. «Η Βιβλιοθήκη του Λαού» εις μικρόν σχήμα του Μιχ. Γρηγοριάδου 1876. «Ο Βίων» των Σωκρ. Σολομωνίδη, Γ. Υπερίδη και Σ. Παπαμιχάλη 1878, διακοπείς μετά τα πρώτα εις μεγαλύτερον σχήμα φυλλάδια του δευτέρου έτους. «Η Σύγχρονος Επιθεώρησις» των Χρ. και Μηνά Χαμουδόπουλων 1879. «Η Ανατολή» του ομωνύμου Συλλόγου 1880 υπό την πρώτην κατεύθυνσιν του Αθανασίου Παπαδοπούλου Κεραμέως. Εκ των προβούλων συντακτών της και ο Ιωάννης Δαμβέργης. Εκεί δημοσίευσα και εγώ, μαθητής ακόμη, το πρώτον ποίημά μου εις βαλαωριτικήν δημοτικήν γλώσσαν. «Το Κυριακόν Παράρτημα» της «Αμαλθείας» 1882-1883. Και «Το Φιλολογικόν Παράρτημα» της «Αμαλθείας» 1889. «Η Ακτίς», μηνιαίον εικονογραφημένον περιοδικόν 1897-1898, ιδιοκτήτης Ε. Εμμανουηλίδης. Εκ των συντακτών Μιχ. Αργυρόπουλος. «Ο Κόσμος» 1908-1912 των εκδοτών Μ. και Ν. Νικολαΐδη, που εξηκολούθησεν αργότερα ως ημερησία εφημερίς, με αρχισυντάκτην τον κ. Ν. Λάσκαρην, «Η Ανατολή» του Άγγελου Σημηριώτη 1910, με κατεύθυνσιν δημοτικιστικήν κατά το δεύτερον ιδία έτος, ότε και διεκόπη η έκδοσίς της. Και νεωτεριστικώτερα, μετά το Νεοτουρκικόν Σύνταγμα: «Η Νεότης», Εξάρχου και Πελεκίδη. «Η Εβδομάς», «Η Νέα Ζωή» των Στ. Κουκουτσάκη και Δανιηλίδη 1914. «Η Τέχνη», «Ο Ιερός Πολύκαρπος» περιοδικόν εκκλησιαστικόν εδραιωθέν υπό του αειμνήστου Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου. «Η Κλειώ», το «Φως». «Ο Αριστοτέλης» του Σάββα Παπαγρηγοριάδη. «Η Εφημερίς των Κυριών» του Θ. Υπερίδη.

Εις την κατηγορίαν του περιοδικού τύπου ημπορούν να προστεθούν αι επετηρίδες του Μουσείου και Ευαγγελικής Σχολής, με αξιόλογον αρχαιολογικόν περιεχόμενον, και τα ετήσια, πέντε κατά σειράν, ημερολόγια της «Αμαλθείας» καθώς και τα έκτακτα ετήσια φύλλα της 1ης του έτους της αυτής και των δύο άλλων σμυρναϊκών εφημερίδων «Αρμονίας» και «Ημερησίας», άπαξ δε και της «Νέας Σμύρνης», φιλολογικού συνήθως περιεχομένου».

Μένει τώρα να σημειώσω ότι όσα παραπάνω καταχώρησα έχουν δημοσιευθεί στην εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» στις 24 Αυγούστου 1939 και φέρουν την υπογραφή του ποιητή Μιχαήλ Αργυρόπουλου.

Κώστας Π. Παντελόγλου