«Στόχος η αλλαγή καθεστώτος στην Ισπανία», συνέντευξη στο Γ. Βασσάλο

Ναυτεργάτες ψηφίζουν σχεδόν ομόφωνα απεργία

Ο Γ. Βασσάλος το σκάει από τους διαδρόμους των Βρυξελλών για τους δρόμους της Βαρκελώνης και συζητά με τον Ισπανό-Καταλανό κοινωνικό ακτιβιστή, Pablo Sanchez Centellas την περίπλοκη υπόθεση Κατολονίας.

O Pablo Sanchez Centellas γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βαρκελώνη. Το καταλανικό μητρικό του όνομα (Centellas) ισπανοποιήθηκε από τη δικτατορία του Primo de Rivera, ενώ το πατρικό του (Sanchez) είναι από τη Μαδρίτη. Ενεργοποιείται για πάνω από 20 χρόνια στα κοινωνικά κινήματα της πόλης, έχοντας ξεκινήσει από το φοιτητικό. Σε αυτή τη συνέντευξη μας μιλά για την εμπειρία της παρουσίας του στην ανάπτυξη των εμβρυακών λαϊκών επιτροπών για την υπεράσπιση του δημοψηφίσματος που η ισπανική κυβέρνηση αποκαλεί «παράνομο» και μοιράζεται μαζί μας κάποιες σκέψεις για την τωρινή κατάσταση και το τι μπορεί να ακολουθήσει.


-       Οι εικόνες που έκαναν το γύρο του κόσμου την περασμένη Κυριακή δίνουν την εντύπωση μεγάλης λαϊκής αποφασιστικότητας. Πώς οργανώθηκε ο κόσμος συγκεκριμένα και πώς κατάφερε να φτάσει αυτό το επίπεδο ομοψυχίας;

-       Η ισπανική κυβέρνηση πέρασε τις δέκα μέρες που προηγήθηκαν του δημοψηφίσματος συλλαμβάνοντας την οργανωτική επιτροπή και το προσωπικό πληροφοριακής υποδομής της. Αυτό πυροδότησε ένα κίνημα αλληλεγγύης προς την καταλανική κυβέρνηση και δυο-τρεις μέρες πριν το δημοψήφισμα τη συγκρότηση λαϊκών επιτροπών για την υπεράσπισή του.

Οι επιτροπές αυτές περιλαμβάνουν τοπικούς αγωνιστές από τα πάμπολλα κινήματα της πόλης (για την υγεία, για τη στέγη, για την παιδεία κλπ.) των οποίων η προηγούμενη εμπειρία κοινής δράσης ήταν το κίνημα 15Μ (ευρύτερα γνωστό ως «οι αγανακτισμένοι») του οποίου τις μεθόδους (καταλήψεις, μπλοκαρίσματα κα.) υιοθετούν και τώρα.

Από τη στιγμή που η κυβέρνηση Ραχόι ανακοίνωσε ότι θα εμποδίσει το δημοψήφισμα, πολλοί διευθυντές σχολείων άρχισαν να συζητούν με τους συλλόγους γονέων το πώς θα κρατήσουν ανοιχτά τα σχολεία. Υπάρχει στην Καταλονία ένα δίκτυο «εξεγερμένων σχολείων» που δραστηριοποιούνται ενάντια στις περικοπές στην παιδεία και τον πρόσφατο εκπαιδευτικό νόμο. Το δίκτυο αυτό πρότεινε να ανοίξουν τα σχολεία το Σάββατο για παραστάσεις, αγώνες ποδοσφαίρου κα., κάτι απολύτως νόμιμο. Τότε είναι που συνεδρίασαν και συγκροτήθηκαν οι περισσότερες επιτροπές.

Όλο το φάσμα της καταλανικής Αριστεράς συμμετείχε σε αυτές. Η συμμαχία «Catalunya en Comú» (Ενωμένη Αριστερά, Καταλανοί Πράσινοι και Podemos Καταλονίας), το [σσ. αποσχιστικό και αντικαπιταλιστικό] CUP, ακόμα και η Δημοκρατική Αριστερά της Καταλονίας (ERC) που συμμετέχει στο κυβερνητικό συνασπισμό «Ενωμένοι για το Ναι» (Junts pel Sí), αλλά και Αναρχικοί. Οι πολιτικές οργανώσεις έκαναν τα καλέσματα τους για συνελεύσεις και υπεράσπιση του δημοψηφίσματος, αλλά ήταν η διάθεση του κόσμου που έκανε τις λαϊκές επιτροπές πραγματικότητα.

Εθνικιστικές μη κυβερνητικές – μη κομματικές μαζικές οργανώσεις όπως η «Εθνική Καταλανική Συνέλευση» (ANC, οργάνωση με δεκάδες χιλιάδες μέλη τα πιο προβεβλημένα εκ των οποίων στηρίζουν τον καταλανικό κυβερνητικό συνασπισμό «Ενωμένοι για το Ναι» (Junts pel Sí), το καταλανικό πολιτιστικό κέντρο «Òmnium Cultural» και το «Τραπέζι για τη Δημοκρατία» (ένα ευρύ μέτωπο οργανώσεων υπέρ του δημοψηφίσματος που περιλαμβάνει τα μεγαλύτερα εργατικά συνδικάτα) έπαιξαν κι αυτές πολύ σημαντικό ρόλο στο να δοθεί το σύνθημα για ειρηνική – «παθητική» αντίσταση χωρίς αντεπιθέσεις στην ισπανική χωροφυλακή και αστυνομία.

Η ξεροκεφαλιά της ισπανικής κυβέρνησης και το γεγονός ότι το ισπανικό κράτος επιτέθηκε στη δυνατότητα να γίνει το δημοψήφισμα έσπρωξε την «Catalunya en Comú» – τη δύναμη δηλαδή που ήρθε πρώτη στην Καταλονία στις δύο τελευταίες ισπανικές εκλογές – στο να υποστηρίξει το δημοψήφισμα τονίζοντας όμως – σε αντίθεση με το νόμο για το δημοψήφισμα που ψηφίστηκε στην καταλανική βουλή – ότι αυτό δεν είναι δεσμευτικό. Ο Ραχόι, δηλαδή, έσπρωξε δυνάμεις που ταλαντεύονταν στη στήριξη του δημοψηφίσματος.

Το να επιτραπεί στον κόσμο να ψηφίσει και να εκφραστεί έγινε ένα πρωτεύον ζήτημα δημοκρατίας για όλες τις παραπάνω δυνάμεις. Η περιφρούρηση των εκλογικών κέντρων οργανώθηκε από τοπικούς αγωνιστές που γνωρίζονται καλά από παλιά, πράγμα που έκανε εξαιρετικά δύσκολη κάθε διείσδυση με σκοπό την προβοκάτσια. Το γεγονός ότι όσοι διαφωνούσαν με το δημοψήφισμα το μποϋκόταραν συνέβαλε επίσης σε αυτό. Στις κινητοποιήσεις αυτής της εβδομάδας (2-8 Οκτώβρη), θα δούμε αν το κίνημα θα συνεχίσει να πετυχαίνει την περιφρούρηση του εαυτού του.

Πρέπει βέβαια να τονίσουμε ότι στη βασικά ισπανόφωνη βιομηχανική ζώνη γύρω από τη Βαρκελώνη, η συμμετοχή στο δημοψήφισμα παρέμεινε πολύ χαμηλή (20-25%), ακόμα χαμηλότερη κι από τη μη δεσμευτική ψηφοφορία του 2014.

-       O Ραχόι μας λέει ότι το δημοψήφισμα δεν έγινε και ο πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτζεμόντ ότι η Καταλονία έχει ήδη κερδίσει το δικαίωμα της στην Ανεξαρτησία. Ποια είναι κατά τη γνώμη σου τα πραγματικά αποτελέσματα του δημοψηφίσματος και τι σημαίνουν στην παρούσα συγκυρία;

-        O Ραχόι ζει σε άλλον πλανήτη. Η λογική της ισπανικής κυβέρνησης είναι να «υπερασπίσει το Σύνταγμα» με κάθε κόστος. Η μόνη της απάντηση είναι η καταστολή. Δεν αποκλείεται να επιβάλει τη διάλυση της καταλανικής κυβέρνησης. Ο Πουτζεμόντ από την άλλη είναι αιχμάλωτος των εκλογικών του υποσχέσεων και της ρητορικής του των τελευταίων 18 μηνών. Είναι επίσης εγκλωβισμένος από το γεγονός ότι η ισπανική κυβέρνηση δεν προσφέρει τίποτα για να πετύχει κάποιον συμβιβασμό. Η στρατηγική του Λαϊκού Κόμματος του Ραχόι είναι να διασπάσει το στρατόπεδο της ανεξαρτησίας ανάμεσα στα ριζοσπαστικά και τα αστικά στοιχεία του. Αυτά τα τελευταία αναζητούν απελπισμένα κάποιο συμβιβασμό.

Το στρατόπεδο του «Ναι» δίνει εικόνα ευφορίας με τους δύο εκατομμύρια ψήφους που πήρε. Στις τελευταίες καταλανικές εκλογές (2015), οι δύο αποσχιστικές λίστες (το Junts pel Si και το CUP) είχαν 1,9 εκ. ψήφους. Το γεγονός ότι το δημοψήφισμα έγινε αποτελεί όντως μια μεγάλη ηθική νίκη. Αλλά το 42% της συμμετοχής μάλλον σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθαρή πλειοψηφία υπέρ της ανεξαρτησίας. Η αστυνομία έκανε κατάσχεση στο 5% των καλπών. Αν κάνουμε προβολή των υπολοίπων αποτελεσμάτων σε αυτό το 5%, φτάνουμε σε περίπου 250.000 επιπλέον ψήφους. Κάτι που δε μας φτάνει στα 2,3 εκατομμύρια που χρειάζονται για το 50% του συνόλου των 5,6 εκ. εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στην Καταλονία.

Αυτοί οι αριθμοί βέβαια, αποτυγχάνουν να αποτυπώσουν την τρομερή ενέργεια που υπάρχει σε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Και ως προς αυτό υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στο μετριοπαθές και το ριζοσπαστικό κομμάτι του «Ναι» που περιλαμβάνει τα πιο αγωνιστικά συνδικάτα συμπεριλαμβανομένων των αναρχοσυνδικαλιστών κι ένα μεγάλο μέρος των αγωνιστών της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Βίντεο: «Οι δρόμοι θα’ ναι πάντα δικοί μας» https://twitter.com/elperiodico/status/915180004220293120/video/1

-       Μια γενική απεργία έλαβε χώρα την Τρίτη 3/10, ενώ μπλοκαρίσματα δρόμων και τεράστιες διαδηλώσεις συνεχίζουν να συμβαίνουν. Πώς βλέπεις τη συνέχεια των κινητοποιήσεων και τι αποτέλεσμα μπορούν να έχουν;

-       Την Τρίτη 3/10, κάποια συνδικάτα κάλεσαν σε απεργία διαμαρτυρίας για την αστυνομική καταστολή (CGT, IAC, CNT, USTEC) και κάποια άλλα (UGT και CCOO) απλά στήριξαν το κάλεσμα. Όλες οι αγροτικές ενώσεις και οι κοοπερατίβες – προοδευτικές και συντηρητικές – στήριξαν το κάλεσμα για απεργία επίσης, όπως και η ομοσπονδία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων PIMEC, λέγοντας όμως ότι κατανοεί και τις επιχειρήσεις που θα επιλέξουν να μην κλείσουν.

Η μεγαλύτερη καταλανική εργοδοτική οργάνωση Foment del Treball δεν ήταν ξεκάθαρη αλλά σίγουρα δεν εναντιώθηκε ενεργά στην απεργία. Πολλά μαγαζιά έκλεισαν και η καταλανική διοίκηση έκλεισε υπηρεσίες, δημόσιες μεταφορές και σχολεία. Την Τρίτη (3/10) λοιπόν είχαμε ένα υβρίδιο μεταξύ απεργίας και λοκ άουτ. Την Τετάρτη 4/10 είχαμε μια κανονική απεργία που κάλεσαν τα μικρότερα συνδικάτα με αίτημα την Ανεξαρτησία. Αναμένουμε να δούμε την αντίδραση της ισπανικής διοίκησης στην Καταλονία σε όλα αυτά. Η κατάσταση είναι απολύτως ανοιχτή και πραγματικά οτιδήποτε θα μπορούσε να συμβεί τις επόμενες μέρες και ώρες. [σσ. ενώ δημοσιευόταν η συνέντευξη αυτή το συνταγματικό δικαστήριο απαγόρευε στο καταλανικό κοινοβούλιο να συνεδριάσει τη Δευτέρα]

Τούτες οι μέρες είναι κρίσιμες για να διατηρηθεί η δυναμική των λαϊκών επιτροπών. Πολλές παίρνουν πρωτοβουλίες όπως κλεισίματα δρόμων. Η αντίδραση της καταλανικής κυβέρνησης στη δράση τους θα έχει κεντρική σημασία. Το CUP καλεί στη διεύρυνση των επιτροπών. Κανείς προς το παρόν δεν έχει τοποθετηθεί δημόσια ενάντια στην ιδέα αυτή καθώς κάτι τέτοιο θα διασπούσε το στρατόπεδο του «Ναι». Κυκλοφορούν όμως φήμες για προβοκάτορες και θα πρέπει να παρακολουθούμε προσεκτικά τι θα συμβεί.

-       Άνθρωποι όπως ο Amadeu Altafaj πρώην επικεφαλής του γραφείου του πρώην επιτρόπου Όλι Ρεν που υπερασπιζόταν τα εξοντωτικά προγράμματα της Τρόικας σε πέντε διαφορετικές χώρες της Ευρωζώνης έχουν ηγετικές θέσεις μέσα στην καταλανική κυβέρνηση (ο Altafaj πχ. είναι επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Καταλονίας στις Βρυξέλλες). Η καταλανική κυβέρνηση ψήφισε πρόσφατα προϋπολογισμό λιτότητας. Την ίδια στιγμή οι πολίτες περιφρουρούσαν τα εκλογικά κέντρα παιανίζοντας επαναστατικά τραγούδια και μιλώντας για μια Καταλονία πιο δίκαιη κοινωνικά από την Ισπανία. Πώς εξηγείς την αντίφαση αυτή; Έχουμε να κάνουμε περισσότερο με μια σύγκρουση ανάμεσα σε μια ισπανική και μια καταλανική αστική τάξη ή με ένα κίνημα κοινωνικής χειραφέτησης;

-       Ένα προϋπολογισμό λιτότητας που ψήφισε και το «επαναστατικό» CUP. Η καταλανική ελίτ προσπαθεί να ελέγξει το κίνημα ανεξαρτησίας και τη λαϊκή διάθεση σε κατεύθυνση που να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της, αλλά η αντίδραση της ισπανικής κυβέρνησης δημιουργεί ρίσκο κοινωνικής υπερχείλισης.

Η ταξική πάλη εκφράζεται σε δύο επίπεδα: 1) ενάντια στην κρατική καταστολή και την κυβέρνηση Ραχόι [σσ. η οποία με τη βοήθεια του συνταγματικού δικαστηρίου έχει ακυρώσει σειρά καταλανικών νόμων για τη μη διακοπή ηλεκτροδότησης σε φτωχά νοικοκυριά το χειμώνα, τις εξώσεις από σπίτια για χρέη, τα ωράρια λειτουργίας των καταστημάτων κα.], 2) στο εσωτερικό του καταλανικού κινήματος ανάμεσα σε μετριοπαθείς και ριζοσπάστες.

Όταν η ισπανική καταστολή είναι τόσο έντονη υπάρχει μια τάση ενότητας στο κίνημα. Είναι όμως αναπόφευκτο στο επόμενο διάστημα να εκφραστεί η αντίθεση ανάμεσα στους ομοίους του Altafaj που ονειρεύονται να γίνει η Καταλονία ένα φορολογικός παράδεισος τύπου Λουξεμβούργου και το CUP που καλεί σε μόνιμη έξοδο από την ΕΕ (σσ. ώστε να απαλλαγεί η Καταλονία από το νεοφιλελεύθερο κορσέ της). Οργανώσεις όπως το ANC προσπαθούν να υποκαταστήσουν το κίνημα, ενώ οι λαϊκές επιτροπές προσπαθούν να το επεκτείνουν και να το βαθύνουν. Αυτή είναι η κρίσιμη αντίθεση στην οποία αποτυγχάνει να επικεντρωθεί η ισπανική Αριστερά, προτιμώντας να φλυαρεί γύρω από τα νομικά ζητήματα του δημοψηφίσματος ή τον εθνικισμό τύπων σαν τον Altafaj. Ας μη ξεχνάμε ότι η σκλήρυνση της στάσης της υπέρ της ανεξαρτησίας, ήταν η πολιτική διέξοδος της καταλανικής μπουρζουαζίας από τα σκάνδαλα στα οποία ήταν βουτηγμένη.

Ο πρώην πρόεδρος της Καταλονίας, Αρτούρ Μας – πολιτικό παιδί του Ζόρδι Πουζόλ – είχε στήσει δίκτυο μέσω του οποίου το 3% κάθε συμβολαίου δημοσίας προμήθειας πήγαινε στο “think tank” του κόμματός του («Σύγκλιση και Ένωση», CiU). Η Δημοκρατική Αριστερά της Καταλονίας (ERC) κατήγγειλε ένα περιστατικό και στη συνέχεια το CUP κατήγγειλε ολόκληρο το δίκτυο. Ο Μας βρέθηκε να έχει εκατοντάδες εκατομμύρια σε λογαριασμούς στην Ανδόρα. Σε αυτό το σημείο το κόμμα CiU άρχισε να μιλά για πολιτική δίωξη ενορχηστρωμένη από τη Μαδρίτη.

Λίγο μετά, το κόμμα διασπάστηκε στα εξ ων συνετέθη: η φιλελεύθερη «Σύγκλιση» έκανε στροφή προς την Ανεξαρτησία και η χριστιανοδημοκρατική «Ένωση» παρέμεινε μετριοπαθέστερη αλλά κατατροπώθηκε στις εκλογές που ακολούθησαν παίρνοντας 2%. Οι φιλελεύθεροι άλλαξαν όνομα (PDCat) και προχώρησαν σε συμμαχία με την ERC, διασπάσεις των Πρασίνων και προσωπικότητες όπως ο τραγουδιστής Lluis Llach (τη συμμαχία Junts pel Sí). Με την εξωτερική πίεση του CUP για να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση του Junts pel Sí άλλαξαν και αρχηγό με τον Πουτζεμόντ να παίρνει τη θέση του Μας (σσ. στον οποίο μετέπειτα απαγορεύτηκε από την ισπανική δικαιοσύνη να έχει δημόσιο αξίωμα λόγω των οικονομικών του σκανδάλων…)

Δε στηρίζει όμως, ολόκληρη η καταλανική αστική τάξη την προοπτική της ανεξαρτησίας. Οι δύο από τις πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της Ισπανίας είναι Καταλανικές (CaixaBank και Banc de Sabadell). Όταν μετά τις συλλήψεις της 20ης Σεπτέμβρη, η ισπανική κυβέρνηση πήρε υπό τον έλεγχό της τους λογαριασμούς της καταλανικής κυβέρνησης, οι δύο αυτές τράπεζες ήταν απολύτως πρόθυμες να τους της δώσουν. Το ισπανικό υπουργείο Οικονομικών είπε ότι κι οι δύο αυτές τράπεζες είναι ισπανικές κι ότι κανείς δεν πρέπει να ανησυχεί για το μέλλον τους. Η τραπεζική κοινότητα της Καταλονίας αντιτίθεται έντονα στην ανεξαρτησία κι έχει προτείνει τον εαυτό της ως διαμεσολαβητή ανάμεσα στις δύο κυβερνήσεις.

-       Μέσα σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, τί πιστεύεις ότι θα πρέπει να κάνει η ισπανική Αριστερά;

-       To λάθος πρώτα της Ενωμένης Αριστεράς και του Κομμουνιστικού Κόμματος αλλά σε ένα βαθμό και του Podemos είναι ότι δίστασαν πολύ να υποστηρίξουν το δημοψήφισμα κι ότι επικεντρώθηκαν στο να ζητάνε μια συμφωνία με μια κυβέρνηση που έδωσε τα πάντα στην Τρόικα, εφάρμοσε εξοντωτική λιτότητα και άλλαξε το Σύνταγμα – το οποίο κατά τα άλλα υπερασπίζεται με κάθε κόστος – με συνοπτικές διαδικασίες ώστε να επιβάλει περικοπές.

Η ισπανική Αριστερά πρέπει να χρησιμοποιήσει την αναταραχή στην Καταλονία να στηρίξει τη λαϊκή κινητοποίηση παντού και να ρίξει την κυβέρνηση Λαϊκού Κόμματος – Ciudadanos (σσ. το ισπανικό Ποτάμι) υποχρεώνοντας το σοσιαλδημοκρατικό PSOE να ψηφίσει εναντίον της. Η κυβέρνηση απαγόρευσε μια συγκέντρωση στη Μαδρίτη κι αντί η Αριστερά να αναδείξει το γεγονός, κρυβόταν από αυτό.

Αυτή τη στιγμή γίνονται αγώνες κι αλλού στην Ισπανία όπως στη Μούρθια όπου η κυβέρνηση θέλει να κόψει την πόλη στα δύο με έναν τοίχο εννιά χιλιομέτρων για να περάσει μια σιδηροδρομική γραμμή και μαζικές κινητοποιήσεις πολιτών ζητούν να περάσει η γραμμή υπόγεια. Η κλιμάκωση και ο συντονισμός των κινητοποιήσεων παντού μπορεί να φέρει την πτώση της έτσι κι αλλιώς ασταθούς κυβέρνησης Ραχόι. Μια κυβερνητική πτώση θα έδινε διέξοδο και στο κίνημα στην Καταλονία.
Βίντεο: η απάντηση της ισπανικής κυβέρνησης στη Μούρθια είναι ίδια την απάντησή της στην Καταλονία https://twitter.com/15MBcn_int/status/915881607554355200 -

Πέρα από μια κυβερνητική αλλαγή, όμως η στιγμή είναι κατάλληλη να μπει μπροστά το αίτημα για αλλαγή καθεστώτος στην Ισπανία και πέρασμα από τη Μοναρχία στη Δημοκρατία. Συμφωνώ με τον Πάμπλο Ιγκλέσιας όταν λέει ότι ένα αναγνωρισμένο από όλους και δεσμευτικό για όλους δημοψήφισμα πρέπει να συμβεί στην Καταλονία κι ότι ο ίδιος θα κάνει καμπάνια ενάντια στη διάλυση της χώρας. Με τον όρο όμως, ότι θα δίνεται προοπτική ο λαός και η εργατική τάξη να αλλάξουν την κυβέρνηση, το καθεστώς και το σύστημα που έχουν ήδη κυβερνήσει αρκετά την Ισπανία.

πηγή: kommon.gr