Ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να πάρει σαφή θέση για τα συγκεκριμένα ζητήματα που βάζει η προτεινόμενη επένδυση - ιδιαίτερα σε σχέση με τις διαδικασίες που πρέπει να τηρούνται σε παρόμοιες περιπτώσεις.
Αρχικά, δεν μπορεί κανείς παρά να επισημάνει την συγκυρία και τη μέθοδο της κατάθεσης των διατάξεων αυτών για το γήπεδο της ΑΕΚ. Λίγες μέρες μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές, «χωμένες» επιδέξια σε ένα φαινομενικά παρεμφερές νομοσχέδιο, που (θα έπρεπε να) αφορά όμως στο στρατηγικό σχεδιασμό του Αττικού χώρου και όχι σημειακές, «φωτογραφικές» ρυθμίσεις. Επιπλέον, και άλλες αποφάσεις που αφορούν άμεσα ή έμμεσα την επένδυση στη Ν. Φιλαδέλφεια (λχ. για τη δημόσια χρηματοδότηση αθλητικών έργων) έχουν περάσει μάλλον αθόρυβα πρόσφατα...
Και στην περίπτωση αυτή, ακολουθήθηκαν οι γνώριμες κυβερνητικές τακτικές (που τις γνωρίσαμε ήδη από την προ-Ολυμπιακή περίοδο) να περνάνε ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων με νόμο από τη Βουλή, ώστε να αποφεύγεται ο προληπτικός έλεγχος συνταγματικότητας των πολεοδομικών Προεδρικών Διαταγμάτων από το Συμβούλιο της Επικρατείας, να παρακάμπτεται η τοπική αυτοδιοίκηση και να εκβιάζεται η πολιτική συναίνεση των κομμάτων. Χρειάζεται εδώ άραγε να επισημάνουμε ότι οι αποσπασματικές και «επείγουσες» νομοθετικές ρυθμίσεις που όλο και περισσότερο εφαρμόζονται από τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις, πρέπει εξορισμού να απορρίπτονται από πλευράς μας ως απαράδεκτες και να μην μπαίνουμε καθόλου στη συζήτησή τους;
Γεγονός είναι επίσης ότι οι συγκεκριμένες προτάσεις για το γήπεδο της ΑΕΚ δεν έχουν περάσει από καμία σοβαρή διαδικασία διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία και τους αρμόδιους φορείς. Δεν νοείται έργα τέτοιας κλίμακας να μην παρουσιάζονται με λεπτομέρειες στους ανθρώπους που θα επηρεάσουν και να δίνεται το δικαίωμα για μια νηφάλια και ουσιαστική διαβούλευση. Αναγκαίο γι’ αυτό θα ήταν να εκπονηθεί και να δημοσιοποιηθεί και μια συνολική μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα συνυπολογίζονται οι πολεοδομικές και κυκλοφοριακές επιπτώσεις της επένδυσης στην ευρύτερη περιοχή – με τρόπο που να μπορούν να κατανοήσουν και να αξιολογήσουν οι κάτοικοι της περιοχής.
Στην περίπτωση του νέου γηπέδου της ΑΕΚ, ουδέποτε κατατέθηκαν ή συζητήθηκαν σε επίπεδο αυτοδιοίκησης, εναλλακτικές λύσεις για κανένα από τα στοιχεία του έργου (μορφή, συμπληρωματικές χρήσεις, μέγεθος, θέση). Και βέβαια δεν έχει τεθεί καν σαν ζήτημα (έστω για προβληματισμό και για την πληρότητα της ανάλυσης) η λεγόμενη «μηδενική λύση»: να μην φτιαχτεί εκεί το γήπεδο… ή η μοναδική συνταγματικά αποδεκτή ρεαλιστική λύση: το γήπεδο να είναι τόσο «μικρό» ή «κοντό» όσο «σηκώνει» η περιοχή και τα πολεοδομικά της χαρακτηριστικά κι όχι όσο επιτάσσει η… ΟΥΕΦΑ ή οι σχεδιασμοί των επενδυτών. Όμως, από την άλλη πλευρά, είναι απόλυτα κατανοητοί οι λόγοι που ζητείται από τον κόσμο και την ιδιοκτησία της ομάδας «να επιστρέψει η ΑΕΚ στο σπίτι της».
Για να μην πετάμε την μπάλα στην εξέδρα
Έστω ότι ξεχνάμε τα παραπάνω και αποφασίζουμε πως σήμερα (κυριολεκτικά) θα πρέπει να δρομολογηθεί μια λύση για να χτιστεί στο συγκεκριμένο ιστορικό χώρο το γήπεδο. Ποια θα ήταν τα ερωτήματα που μπαίνουν, ποιες θα ήταν οι εύλογες αξιώσεις της κοινωνίας και της αριστεράς από όσους επισπεύδουν την επένδυση στη Νέα Φιλαδέλφεια; Ενδεικτικά:
- Να μην επεκταθεί το τσιμέντο σε βάρος του πράσινου: οι πόλεις μας δεν αντέχουν άλλη επιβάρυνση, τα δημόσια και ιδιωτικά έργα πρέπει να κατευθυνθούν στην αξιοποίηση του ήδη χτισμένου αποθέματος. Ο χώρος του παλιού γηπέδου της ΑΕΚ επαρκεί για να φτιαχτεί ένα σύγχρονο γήπεδο που θα παίζει και όλα τα ευρωπαϊκά της παιχνίδια – ασφαλώς μικρότερο αυτού που προτείνεται. Αυτή θα ήταν η πιο εύκολη, σίγουρη και τίμια επιλογή, αλλά τίθεται εξαρχής εκτός συζήτησης από πολλούς.
Όμως, δεν μπορεί να αφορά την κοινωνία ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγαλοεπιχειρηματιών που ελέγχουν τις ομάδες και θέλουν να αποκτήσουν το «μεγαλύτερο» αθλητικο-εμπορικό κέντρο που να φέρνει κέρδη αλλά και πρεστίζ απέναντι στους οπαδούς.
- Να προβλεφθούν στην επένδυση μέτρα εξισορρόπησης-αντιστάθμισης των επιβαρύνσεων: με αυτή τη λογική, μπορεί να αποδοθεί κοινόχρηστος χώρος στους επενδυτές για εκμετάλλευση με αντάλλαγμα σε είδος ή χρήμα που θα ωφελήσει την πόλη. Δεν μπαίνω εδώ σε συνταγματικά και διοικητικά προβλήματα που έχουν παρόμοιες ρυθμίσεις - και γι’ αυτό συχνά καταρρίπτονται δικαστικά. Αλλά ακόμη κι αν καλείται η κοινωνία να «θυσιάσει» έναν κοινό της πόρο (που δεν θα είναι κατ’ ανάγκη στρέμματα άλσους) για την εξυπηρέτηση κάποιου σημαντικού έργου, τίθεται το ερώτημα μέσα από ποια διαδικασία ορίζεται το τι συνιστά κάθε φορά «ισοδύναμη» και δίκαιη ανταπόδοση ή «αποκατάσταση» της βλάβης και βεβαίως ποιος και πως το αποφασίζει... Η λογική εδώ θα απαιτούσε να γίνουν επιστημονικές μελέτες και συζήτηση, να οριστούν πριν την νομοθέτηση οι λεπτομέρειες του σχεδίου «εξισορρόπησης», πχ. ποιοι συγκεκριμένοι χώροι θα αγοραστούν από τους επενδυτές για να γίνουν πράσινο από το δήμο, ποιες ανάγκες θα καλυφθούν από αυτή τη «μεταφορά» κοινόχρηστου χώρου, που θα γίνουν τα δημοτικά παρκινγκ κλπ. Και όλα αυτά με δημοσιότητα και διαβούλευση, ώστε να πείθεται ο κόσμος και να γίνεται ουσιαστικά κτήμα της πόλης κάθε νέα δραστηριότητα – ιδιαίτερα αυτής της κλίμακας και χαρακτήρα.
- Να αποσαφηνιστεί μέσα από μια οικονομική μελέτη το ποιος πληρώνει (και ποιος κερδίζει): όπως σχεδίαζε η περιφερειακή αρχή Σγουρού και προβλέπεται σε πρόσφατες ρυθμίσεις για αθλητικές εγκαταστάσεις της Αττικής, η κατασκευή του γηπέδου στη Νέα Φιλαδέλφεια μπορεί να επιχορηγηθεί με δημόσιο χρήμα (20 εκατομμύρια έχουν αναφερθεί). Αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό. Όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς πρώτα να παρουσιαστούν δημόσια από τους επενδυτές τα λεπτομερή οικονομικά στοιχεία της επένδυσης, ώστε να ξέρουν οι πολίτες τους όρους της δημόσιας εμπλοκής και την κοινωνική ανταπόδοση που θα έχει. Είναι άλλη μια περίπτωση που δεν έχουν τηρηθεί ορισμένοι αυτονόητοι κανόνες δημοσιότητας για έργα τέτοιου μεγέθους που λαμβάνουν χρηματοδοτήσεις και άμεσες ή έμμεσες ενισχύσεις από την πολιτεία.
Να παίξουμε καλή μπάλα, να νικήσει το ποδόσφαιρο…
Νομίζω πως όλες οι παραπάνω εκφρασμένες θέσεις, απ’ το να μην ξαναγίνει γήπεδο εκεί, έως το να δοθεί κάποια επιπλέον έκταση κοινόχρηστου χώρου πρασίνου στην επένδυση, απ’ την άρνηση της δημόσιας χρηματοδότησης, έως την αποδοχή της υπό όρους, είναι κατ’ αρχήν έγκυρες και πολιτικά συζητήσιμες (μολονότι συνταγματικά δεν έχουν ισότιμη εγκυρότητα). Και μια παρόμοια «γκάμα» επιλογών -μεταξύ απόλυτης προστασίας, ελαχιστοποίησης των επιπτώσεων, «ανταποδοτικών» μέτρων και του αντίστοιχου ρόλου της πολιτείας- συναντάμε συχνά κατ’ αναλογία και σε άλλες περιπτώσεις που καταθέτονται «αναπτυξιακές» προτάσεις που άπτονται του περιβάλλοντος. Το ζήτημα είναι μέσα από ποιες συλλογικές και οργανωμένες διαδικασίες θα καταφέρνει η κοινωνία και κατ’ επέκταση η αριστερά σε κάθε συγκυρία να «επιλέγει» και να επιβάλει την καλύτερη για όσους και όσα υπηρετεί «λύση», ανάμεσα στις εντάσεις και συγκρούσεις που προκαλούν οι διαφορετικές θέσεις.
Το ζήτημα συνεπώς είναι κυρίως τι μπάλα θα παίξουμε: Και επειδή έχουμε τον κόσμο με το μέρος μας και βρισκόμαστε πλέον (μετά τα αποτελέσματα των εκλογών στο Δήμο και την Περιφέρεια) και… εντός έδρας, θα μπορούσαμε να ρισκάρουμε λίγο και να παίξουμε πιο ανοιχτά: Μπορούμε για αρχή να αξιώνουμε συνθήκες απόλυτης διαφάνειας στην νομοθέτηση και τα οικονομικά κάθε σχεδιασμού που αφορά τις πόλεις και την ποιότητα ζωής. Να ζητήσουμε λχ. τα σχέδια και οι εναλλακτικές να παρουσιαστούν δημόσια με δαπάνες των επενδυτών. Να προσφεύγουμε στη γνώμη του κόσμου μέσα από καινοτόμες και σοβαρές διαδικασίες, πχ με ανοιχτά δημοτικά συμβούλια, τοπικά δημοψηφίσματα κλπ. Να αντιληφθούμε ότι η εμπέδωση μηχανισμών πλατιάς δημοσιότητας και συμμετοχής -ειδικά στις αποφάσεις που αφορούν την πόλη και την καθημερινότητα- είναι πλούτος και όπλο για την αριστερά μέσα στους θεσμούς, καθώς «φωτίζει» εναλλακτικές, δυναμώνει τα επιχειρήματα απέναντι στο κυρίαρχο υπόδειγμα, ελέγχει και «διορθώνει» την πολιτική διαρκώς.
Και αντίστοιχα, σε ότι αφορά το πώς μια μελλοντική κυβέρνηση της αριστεράς θα αντιμετωπίζει παρόμοια ζητήματα: Μόνος ασφαλής τρόπος ώστε κάθε απόφαση, κάθε επιλογή ή και «ευελιξία» που θα χρειαστεί για να αντιμετωπίσουμε τα υπέρτερα συμφέροντα που καραδοκούν να μας στριμώξουν και να μας φέρουν στα νερά τους, είναι να επινοούμε και να εφαρμόζουμε περιεκτικές διαδικασίες συζήτησης και συναπόφασης, που θα περιλαμβάνουν όλες τις κομματικές δυνάμεις, τα κοινωνικά κινήματα, τους «στρατευμένους» ειδικούς – πάντα με όρους δημοσιότητας και όχι στο σκοτάδι των διαδρόμων της κομματικής ή κρατικής γραφειοκρατίας. Ας μην έχουμε την αυταπάτη ότι είμαστε πιο έξυπνα ψάρια από τους προηγούμενους και θα τα καταφέρνουμε καλύτερα σε κλειστές διαπραγματεύσεις απέναντι στους παντοδύναμους μεγαλοκαρχαρίες που επιβουλεύονται το δημόσιο χώρο… Μόνη αποτελεσματική αντίσταση μας μπορεί να είναι η συμπαράταξη πολυάριθμων, χιλιάδων μικρών πιράνχας, που όμως μένει να κινητοποιηθούν – συλλογικά και συντεταγμένα.
* μέλος κεντρικής επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ
πηγή: epohi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου